Bác sĩ giải đáp: Tiêm Vacxin xong có được uống kháng sinh không? Và các trường hợp cụ thể!

Tìm hiểu về Vacxin và kháng sinh

Vacxin và kháng sinh là hai khái niệm thường gặp trong chăm sóc sức khỏe, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng. Việc hiểu đúng về vacxin và kháng sinh sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình. Vậy cụ thể vacxin – kháng sinh khác nhau như thế nào?

Vacxin là để phòng bệnh trước khi mắc bệnh: Vacxin là chế phẩm sinh học, chứa virus hoặc vi khuẩn đã bị suy yếu hoặc chết. Khi tiêm vào cơ thể, kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể trước khi cơ thể bị phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh, tạo ra một tấm khiên bảo vệ cho cơ thể khi gặp virus, vi khuẩn ở những lần sau. Vacxin thường dùng để phòng các bệnh do virus gây ra, ví dụ như cúm, sởi, viêm gan B,…

Kháng sinh là điều trị khi đã nhiễm bệnh: Kháng sinh sẽ tấn công vào các cơ chế sống của vi khuẩn để ứng chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn. Tuy nhiên, kháng sinh không có tác dụng hoặc tác dụng rất ít với virus. Kháng sinh chỉ được dùng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, chẳng hạn như viêm phổi, viêm họng do vi khuẩn.

Như thế, vacxin là để phòng bệnh trước khi mắc bệnh, còn kháng sinh là để điều trị khi đã nhiễm bệnh. Tuy nhiên cơ chế của vacxin là chế phẩm sinh học đặc biệt có nguồn gốc từ vi sinh vật gây bệnh, được đưa vào cơ thể nhằm kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể chủng động phòng ngừa bệnh tật, còn kháng sinh là ngăn chặn và tiêu diệt vi khuẩn nên nhiều phụ huynh lo ngại việc dùng kháng sinh sau khi tiêm vacxin cho trẻ.

Tiêm Vacxin xong có được uống kháng sinh không?

Nhiều người lo lắng rằng việc uống kháng sinh sau khi tiêm vacxin có thể ảnh hưởng đến hiệu quả vacxin hoặc gây hại cho cơ thể. Tuy nhiên, điều này có thực sự đúng không?

Trẻ hoàn toàn có thể sử dụng kháng sinh sau khi tiêm vacxin, điều này đã được các chuyên gia ghi nhận. Hiện nay, chưa có bất kỳ bằng chứng khoa học nào cho thấy kháng sinh làm giảm hiệu quả của vacxin hoặc gây ra các tác dụng phụ ngoài ý muốn. 

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC Hoa Kỳ), trừ các trường hợp đặc biệt thì trẻ vẫn có thể dùng kháng sinh mà không lo ảnh hưởng đến quá trình hình thành miễn dịch sau tiêm. Các bác sĩ, chuyên gia y tế cũng khuyến cáo rằng không nên trì hoãn tiêm chủng chỉ vì các bệnh nhẹ thường gặp ở trẻ như cảm cúm hoặc nhiễm trùng đường hô hấp mà không kèm theo sốt.

Tuy nhiên, khi trẻ đang mắc bệnh nặng, bác sĩ thường khuyến cáo hoãn tiêm vacxin cho đến khi sức khỏe của trẻ được phục hồi. Lý do chính là để tránh việc nhầm lẫn giữa các phản ứng phụ của vacxin như sốt, mệt mỏi với các triệu chứng của bệnh đang diễn ra. Điều này giúp bác sĩ theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ một cách chính xác hơn, đảm bảo xử lý kịp thời nếu có các dấu hiệu bất thường. 

Việc hoãn tiêm không phải là do kháng sinh ảnh hưởng đến hiệu quả của vacxin, mà chủ yếu là để đảm bảo sức khỏe tổng thể của trẻ đủ tốt trước khi tiêm, giúp vacxin phát huy tối đa tác dụng, giảm thiểu nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng.

Theo quy trình tiêm chủng, trước khi tiêm vacxin chúng ta cần được kiểm tra sức khỏe, khám sàng lọc kỹ càng. Thông qua kết quả thăm khám, bác sĩ sẽ có chỉ định tiêm vacxin và tiếp tục được uống kháng sinh hay phải hoãn lại chờ đợi sức khỏe hồi phục, rồi mới tiến hành tiêm ngừa sau.

Ví dụ như trẻ nhỏ khi mắc một số bệnh lý thường gặp như ho sốt, tiêu chảy, sổ mũi,… phải dùng thuốc kháng sinh, khả năng cao bác sĩ sẽ chỉ định hoãn tiêm vacxin. Đặc biệt hơn, nếu bé bị viêm da mủ, nhiễm khuẩn cấp tính, tràn dịch màng phổi, lao phổi, thận mãn tính,… hoặc các bệnh nguy hiểm khác, chắc chắn sẽ phải hoãn tiêm vacxin, để tập trung chữa bệnh trước, khi thuộc những trường hợp phải hoãn tiêm vacxin. Nhưng nếu trẻ chỉ bị những triệu chứng không quá nghiêm trọng như sốt mọc răng, sẽ được tiêm vacxin và uống thuốc kháng sinh như bình thường.

Mặc dù phần lớn các trường hợp đều được uống thuốc kháng sinh sau khi tiêm vacxin. Nhưng vẫn có những ngoại lệ cần được lưu ý thêm, cụ thể như sau!

Trường hợp nào trẻ không được uống kháng sinh sau khi tiêm phòng?

Sau khi tiêm phòng, việc chăm sóc sức khỏe của trẻ là điều mà nhiều bậc cha mẹ rất quan tâm, đặc biệt là khi trẻ có dấu hiệu bị bệnh. Một trong những câu hỏi phổ biến là liệu có phải kiêng kháng sinh sau khi tiêm phòng không hoặc khi nào không nên cho trẻ dùng kháng sinh sau khi tiêm phòng.

Cụ thể, thuốc kháng sinh là nhóm thuốc thuộc về các tác nhân kháng khuẩn (antimicrobial agents) có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của các vi sinh vật như vi khuẩn, nấm và một số loại tảo. Trong khi đó, thuốc kháng khuẩn bao gồm cả thuốc kháng virus và thuốc kháng nấm. Khi trẻ em đi tiêm vacxin và đang trong quá trình sử dụng kháng sinh, có một số điều cần chú ý về các loại vacxin nhất định để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Các trường hợp đặc biệt về việc sử dụng kháng sinh khi tiêm vacxin:

Bên cạnh đó, phụ huynh cũng không được tự ý cho trẻ uống kháng sinh vì nếu lạm dụng có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh, nghĩa là vi khuẩn trở nên kháng lại tác dụng của thuốc. Điều này làm giảm hiệu quả của kháng sinh khi trẻ thật sự cần. 

Khuyến cáo Y khoa: Những trường hợp ngoại lệ này bác sĩ sẽ là người nắm rõ. Do đó, chỉ cần được khám sàng lọc trước khi tiêm chủng, bạn sẽ nhận được chỉ định an toàn, chính xác và hiệu quả nhất.

Những điều cần lưu ý khi tiêm vacxin 

Tiêm vacxin là một bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe, nhưng không phải ai cũng nắm rõ những điều cần lưu ý trước và sau khi tiêm. Việc chuẩn bị đúng cách, chăm sóc cẩn thận không chỉ giúp giảm nguy cơ phản ứng phụ mà còn tối ưu hóa hiệu quả của vacxin. Cùng điểm qua những lưu ý cần thiết để đảm bảo an toàn và hiệu quả nhất.

Những trường hợp chống chỉ định hoặc hoãn tiêm vacxin

• Trẻ hoặc người lớn từng bị phản ứng dị ứng nặng, sốc phản vệ với vacxin hoặc các thành phần trong vacxin cần tránh tiêm.
• Nếu cơ thể đang bị sốt cao 39°C hoặc mắc bệnh nhiễm trùng cấp tính, nên hoãn tiêm vacxin đến khi sức khỏe hồi phục.
• Trẻ có hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc bệnh suy giảm miễn dịch có thể cần tránh một số loại vacxin sống.
• Trẻ nhẹ cân, có cân nặng dưới 2kg.
• Phụ nữ mang thai không nên tiêm các vacxin sống giảm độc lực, trừ khi được chỉ định bởi bác sĩ.

Chuẩn bị gì trước khi tiêm vacxin

• Ngủ sớm và đủ giấc giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng khả năng đáp ứng miễn dịch sau tiêm.
• Giữ tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng giúp cơ thể sẵn sàng tiếp nhận vacxin tốt hơn.
• Tránh sử dụng rượu, bia hoặc các chất kích thích trước khi tiêm để giảm nguy cơ phản ứng bất lợi và đảm bảo sức khỏe tốt nhất.
• Giữ cơ thể đủ nước để giảm tình trạng mệt mỏi hoặc chóng mặt sau tiêm.

Chăm sóc sau khi tiêm vacxin 

• Bạn cần ở lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút để theo dõi sức khỏe sau khi tiêm vacxin, cũng như trong 24 tiếng tiếp theo.
• Áp dụng chế độ ăn khoa học, lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất. Bạn cũng nên uống nhiều nước sau khi chủng ngừa.
• Tránh chạm vào vết thương, hạn chế va chạm hoặc nằm đè lên. Bạn tuyệt đối không được bôi, đắp bất kỳ thứ gì chưa rõ nguồn gốc lên vị trí tiêm ngừa. Nếu có sưng, đỏ tại chỗ tiêm, có thể chườm lạnh nhẹ nhàng trong 15 – 20 phút.
• Trong trường hợp bản thân xuất hiện những dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài, co giật, khó thở,… cần nhanh chóng đến cơ sở y tế thăm khám và chữa trị gấp.
• Nếu trẻ hoặc người tiêm bị sốt cao, có thể dùng paracetamol theo chỉ định của bác sĩ.
• Tránh tắm nước nóng hoặc tắm bồn trong 24 giờ đầu sau tiêm để giảm nguy cơ kích ứng tại chỗ tiêm.

Đây đều là những lưu ý cơ bản mà mọi người đều có thể ghi nhớ dễ dàng và áp dụng theo. Chỉ cần vài bước, vài việc cơ bản này thôi là chúng ta cũng sẽ đảm bảo chăm sóc tốt cho sức khỏe của mọi người đặc biệt là trẻ nhỏ sau khi tiêm rồi.

Hy vọng với những thông tin trên, đã giúp bạn giải đáp thắc mắc “Tiêm vacxin xong có được uống kháng sinh không”. Để bảo vệ sức khỏe của trẻ tốt nhất, việc tiêm chủng đúng thời gian và cách thức là vô cùng quan trọng. Và nếu có bất kỳ thắc mắc nào về vacxin hay kháng sinh, hãy luôn tham khảo ý kiến từ các bác sĩ, chuyên gia y tế để những lời khuyên chính xác nhất nhé!

Khuyến cáo Y khoa: Những thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Quý độc giả vui lòng tham khảo ý kiến của bác sĩ!