Xét Nghiệm Bổ Thể C3 Và C4 Có Vai Trò – Ý Nghĩa Ra Sao?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Cử nhân Trương Thị Thanh Hương

Cử nhân Xét nghiệm I Đa khoa Phương Nam

Đặt lịch Xem hồ sơ

Tìm hiểu về bổ thể 

Để biết được ý nghĩa lâm sàng cũng như vai trò của xét nghiệm bổ thể C3 và C4, chúng ta cần tìm hiểu chung về bổ thể trước. Bổ thể được dùng để chỉ một thành phần có trong huyết thanh không bền với nhiệt, sở hữu khả năng ly giải vi khuẩn và góp phần bảo vệ cơ thể bằng những hình thức khác nhau.  

Bổ thể có thể Opsonin hóa vi khuẩn nhằm mục đích tăng cường sự thực bào, tập trung và hoạt hóa những tế bào khác nhau như đại thực bào, tế bào bạch cầu đa nhân. Đồng thời tham gia vào sự điều hòa một số đáp ứng của kháng thể, hỗ trợ dọn dẹp những tế bào chết và phức hợp miễn dịch theo chương trình. Bổ thể có hơn 20 loại Protein huyết thanh khác nhau và được sản xuất từ một loạt tế bào như: Tế bào gan, biểu mô ruột và đại thực bào,… 

Một vài Protein bổ thể sẽ liên kết với Globulin miễn dịch hoặc những thành phần khác của màng tế bào. Nhiều thành phần khác có dạng tiền Enzym sẽ phân cắt một hoặc nhiều Protein bổ thể khi hoạt hóa. Những Protein của bổ thể được cắt ra sẽ tạo thành các mảnh có khả năng hoạt hóa tế bào, gia tăng Opsonin hóa vi khuẩn và tính thấm của thành mạch. 

Hoạt hóa bổ thể có thể chia thành 4 con đường sau: Tấn công mảng, cạnh, Lectin và cổ điển. Bất kể được tiến hành hoạt hóa theo con đường nào thì sản phẩm được tạo ra cuối cùng vẫn là một phức chất Protein có thể phá hủy màng tế bào của kháng nguyên. 

Để đánh giá chức năng của hệ thống bổ thể và vai trò của nó trong quá trình đáp ứng miễn dịch, các bệnh tự miễn hay nhiễm trùng, 2 thành phần chính thường được tiến hành định lượng là C3, C4. Mặc dù sự thiếu hụt di truyền của bổ thể C3 là vô cùng hiếm. Thế nhưng tình trạng thiếu hụt trong những thành phần khác sẽ phổ biến hơn (dù vẫn rất hiếm) có thể làm tỷ lệ C3 thấp. Trong khi đó, sự thiếu hụt ở C4 hiếm khi được phát hiện. Vậy ý nghĩa, vai trò của xét nghiệm bổ thể C3 và C4 là gì? 

Ý nghĩa, vai trò của xét nghiệm bổ thể C3 và C4

 Định lượng, xét nghiệm bổ thể C3 và C4 giúp:

• Phát hiện ra những nguyên nhân dẫn đến tình trạng rối loạn các mô thận, khớp, bệnh viêm mạch, viêm cầu thận.
• Tìm ra lý do gây suy giảm miễn dịch liên quan đến hiện tượng nhiễm trùng tái phát.

Ý nghĩa của nồng độ C4:

• Nồng độ C4 bình thường ở mức 20 – 50 mg/dl.
• Nồng độ C4 gia tăng trong những trường hợp như viêm đốt sống do bệnh thấp, viêm khớp dạng thấp, ung thư.
• Nếu nồng độ C4 thấp cho thấy đây là bệnh phức tạp miễn dịch. Chúng được phát hiện phổ biến trong những trường hợp SLE (Lupus ban đỏ hệ thống) hoạt động, phù mạch di truyền, thiếu hụt C4 bẩm sinh, viêm gan mạn thể hoạt động,…

Ý nghĩa của nồng độ C3:

• Nồng độ C3 bình thường ở mức 90 – 180 mg/dl. 
• Nồng độ C3 gia tăng trong những bệnh lý như ung thư, viêm khớp dạng thấp, thấp khớp cấp.
• Nồng độ C3 giảm trong bệnh nhiễm khuẩn huyết, viêm cầu thận, SLE. Nồng độ C3 thấp liên quan đến mức độ thấp của C4 cho thấy con đường cổ điển đã được kích hoạt. Nó được phát hiện phổ biến nhất trong những trường hợp SLE hoạt động. Nồng độ C3 thấp liên quan mức độ bình thường của C4 chứng tỏ đã kích hoạt con đường thay thế và gợi ý một số bệnh lý truyền nhiễm hoặc hoạt động của yếu tố thận. 

Với một vài trường hợp mắc bệnh SLE lâu dài, nồng độ C3 vẫn duy trì ở mức thấp. Điều này không nhất thiết biểu thị cho tình trạng bệnh đang hoạt động. Mức giảm đột ngột thường báo hiệu nguy cơ tổn thương thận và sự nghiêm trọng của bệnh.