Chóng Mặt Tuổi Tiền Mãn Kinh Có Nguy Hiểm Không?

Tiền mãn kinh là gì, xảy ra ở độ tuổi nào?

Thời kỳ tiền mãn kinh đánh dấu sự kết thúc quá trình sinh sản ở phụ nữ, khi buồng trứng không sản xuất Estrogen đủ để phóng thích trứng và chu kỳ kinh nguyệt ngừng hoàn toàn. Nó thường xảy ra trong độ tuổi 45 – 55.

Tiền mãn kinh là giai đoạn trước mãn kinh kéo dài từ 8 – 10 năm, tức là trong khoảng 37 – 45 tuổi, đây là thời kỳ chuyển tiếp từ tiền mãn kinh sang mãn kinh. Trong giai đoạn này, hoạt động của hệ trục vàng “Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng” bắt đầu suy giảm, không sản xuất đủ hormone nữ bao gồm Estrogen, Progesterone và Testosterone để duy trì hoạt động của cơ thể.

Do đó, phụ nữ phải đối mặt với những biến đổi về tâm sinh lý, sức khỏe lẫn ngoại hình, bao gồm nguy cơ loãng xương, rối loạn tim mạch, giảm ham muốn tình dục, khô âm đạo, dễ bị kích thích tâm lý và có xu hướng nổi giận, chán nản, thiếu tập trung trong công việc, đỏ mặt nóng bừng, đổ mồ hôi đặc biệt là vào ban đêm, mất ngủ, chóng mặt, đau đầu, căng thẳng, lo lắng.

Trong thời kỳ cuối của tiền mãn kinh, cơ thể phụ nữ sản xuất ít Estrogen hơn. Giai đoạn này kéo dài ít nhất vài tháng và có thể kéo dài tới 4 năm.

Biểu hiện của chóng mặt trong thời kỳ tiền mãn kinh

Triệu chứng chóng mặt không phân biệt độ tuổi và có thể xảy ra ở mọi người, tuy nhiên nó trở nên phổ biến hơn khi tuổi tác gia tăng, đặc biệt là ở phụ nữ sau 40 tuổi.

Ban đầu, triệu chứng chóng mặt, đau đầu, cảm giác mất thăng bằng chỉ xuất hiện thoáng qua, sẽ giảm đi sau khi nghỉ ngơi. Tuy nhiên, lúc thời gian trôi qua, triệu chứng trở nên thường xuyên hơn, nặng hơn. Một dấu hiệu điển hình của chóng mặt là cảm giác quay tròn sau khi thức giấc từ một giấc ngủ không yên, khi bạn ngồi dậy, bạn đột ngột có cảm giác như mọi thứ xung quanh đang xoay tròn, thường đi kèm với buồn nôn hoặc nôn mửa. Đây là triệu chứng của cơn chóng mặt tư thế lành tính.

Có thể bạn sẽ nhầm lẫn giữa triệu chứng chóng mặt thật sự với cảm giác choáng váng. Tuy nhiên hai biểu hiện này có nguyên nhân và cách điều trị cũng khác nhau.

Chóng mặt thật sự là cảm giác cơ thể di chuyển, mọi thứ xung quanh xoay tròn hoặc cảm giác bản thân xoay tròn so với môi trường xung quanh. Trong trường hợp rõ ràng nhất, cảm giác di chuyển có thể xảy ra khi đứng thẳng hoặc nằm ngang. Chóng mặt thật sự là triệu chứng của tổn thương tiền đình (tức trung ương hoặc ngoại biên). Một trong những nguyên nhân phổ biến gây chóng mặt ở phụ nữ tiền mãn kinh là cơn chóng mặt tư thế lành tính, thường xuất hiện sau một đêm mất ngủ hoặc khó ngủ.

Triệu chứng choáng váng chỉ là cảm giác lâng lâng, mờ mịt, mờ mắt, mất cân bằng hoặc cảm giác nhẹ đầu, trống rỗng mà không có cảm giác di chuyển, xoay tròn hoặc nghiêng ngả.

Nguyên nhân gây chóng mặt ở giai đoạn tiền mãn kinh

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng chóng mặt tuổi tiền mãn kinh, cụ thể:

Rối loạn giấc ngủ kéo dài

Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh thường gặp phải nhiều vấn đề về sức khỏe giấc ngủ do sự suy giảm nội tiết. Đồng thời, áp lực từ công việc, gia đình (mối quan hệ vợ chồng, trách nhiệm với con cái, sự chăm sóc người già) cùng với căng thẳng và lo âu về những biến đổi của cơ thể theo chiều hướng giảm. Tất cả những điều vừa kể trên góp phần làm phụ nữ trong giai đoạn này gặp rối loạn giấc ngủ kéo dài.

Rối loạn giấc ngủ kéo dài là một nguyên nhân phổ biến gây chóng mặt tư thế lành tính vào buổi sáng ở phụ nữ tiền mãn kinh, đồng thời cũng tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, thần kinh và làm tổn thương so với tình trạng rối loạn tiền đình.

Thoái hóa cột sống cổ

Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh thường dễ gặp vấn đề tăng cân, béo phì và sự thoái hóa của xương khớp, dây chằng cũng như đĩa đệm trong cột sống. Trong số đó, thoái hóa đốt sống cổ ở mức độ nghiêm trọng có thể gây chèn ép mạch máu, rễ thần kinh, làm giảm lượng máu cung cấp cho tai trong dẫn đến tình trạng rối loạn tiền đình.

Thoái hóa tai trong

Sự thoái hóa của tai trong có thể tạo ra sỏi trong kênh thính giác, là những cục bềnh bồng có trong lớp chất lỏng. Các cục bềnh bồng này có thể kích thích ống bán khuyên, gây ra cơn chóng mặt tư thế lành tính.

Migraine

Bệnh đau nửa đầu, hay còn gọi là Migraine, có thể kích hoạt bởi sự thay đổi nội tiết trong giai đoạn tiền mãn kinh. Mặc dù được gọi là “đau nửa đầu” nhưng có từ 30 – 50% người mắc bệnh Migraine gặp phải các triệu chứng hoa mắt hoặc chóng mặt liên quan.

Mối quan hệ giữa Migraine và chóng mặt được gọi là “Migraine tiền đình”. Đây là một loại đau đầu có thể đi kèm với chóng mặt hoặc các triệu chứng thần kinh khác, có thể liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt nhưng thường là không nguy hiểm.

Tiềm ẩn nguy cơ bệnh lý thần kinh, tim mạch

Khi chị em bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, cơ thể trải qua quá trình “giảm tốc”, tăng nguy cơ mắc các bệnh về thần kinh, tim mạch (như tăng huyết áp, xơ vữa mạch máu) và đái tháo đường. Do đó, triệu chứng chóng mặt trong giai đoạn này có thể có nguyên nhân từ những bệnh lý nguy hiểm như mạch máu não. Trong thực tế lâm sàng hàng ngày, khi tiếp cận vấn đề chóng mặt ở phụ nữ tiền mãn kinh, các bác sĩ thường chia thành hai nhóm: Chóng mặt ngoại biên và chóng mặt trung ương.

Theo thống kê dựa trên việc khám bệnh của phụ nữ tiền mãn kinh với triệu chứng chóng mặt, những nguyên nhân thông thường gây tổn thương tiền đình ngoại biên bao gồm xơ hóa tai trong, chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, thoái hóa cột sống cổ và thiểu năng tuần hoàn động mạch tai trong. Còn các nguyên nhân gây tổn thương tiền đình trung ương thường là bệnh lý mạch máu não, u não.

Thiếu máu não là một nguyên nhân gây chóng mặt mà nhiều người quan tâm vì đây là một bệnh lý tiềm ẩn nguy hiểm. Thiếu máu não có thể biểu hiện dưới hai hình thức: Cơn thoáng thiếu máu não hoặc đột quỵ thiếu máu não. Khi đó, người bệnh có thể trải qua triệu chứng chóng mặt thật sự hoặc chỉ cảm giác lâng lâng, không vững hoặc ngất.

Các triệu chứng có thể chỉ kéo dài tạm thời hoặc không thoái lui. Nếu biểu hiện chỉ kéo dài tạm thời, đó là biểu hiện của cơn thoáng thiếu máu não. Nếu triệu chứng kéo dài hơn 24 giờ và không rút lui, có thể đó là đột quỵ thiếu máu não. Khi đó, ngoài biểu hiện chóng mặt, người bệnh cũng có thể gặp các dấu hiệu khác như tê yếu một nửa cơ thể, méo miệng, mất khả năng nói chuyện.

Cảnh giác với chóng mặt giai đoạn tiền mãn kinh

Triệu chứng chóng mặt ở giai đoạn tiền mãn kinh có thể có nhiều nguyên nhân trong đó phải kể đến những bệnh lý nguy hiểm. Đồng thời, sức khỏe cả về thể chất và tinh thần của phụ nữ tiền mãn kinh cũng gặp nhiều rối loạn do sự không cân bằng nội tiết tố, tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, nội tiết, thần kinh, mạch máu.

Do đó, các chị em không nên coi nhẹ triệu chứng chóng mặt ở giai đoạn này, dù có thể triệu chứng chỉ thoáng qua và giảm đi khi nghỉ ngơi. Những quý cô nên thường xuyên đến bệnh viện để kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ để phát hiện sớm một số bệnh lý tiềm ẩn. Khi có triệu chứng chóng mặt có các biểu hiện nguy hiểm sau đây thì hãy nhanh chóng đến khám chuyên khoa thần kinh:

• Chóng mặt nặng không thể đi lại.
• Chóng mặt kèm nôn ói dữ dội, nôn ra mật xanh hoặc mật vàng khó kiểm soát được, không thể uống thuốc.
• Chóng mặt tái phát thường xuyên và kéo dài (trên 4 tuần).
• Chóng mặt kèm các dấu hiệu thần kinh: Nhìn mờ/ nhìn đôi, nói đứt, yếu, tê tay chân, mất định hướng không gian và thời gian.
• Chóng mặt kèm theo cơn ngất.
• Chóng mặt kèm các biểu hiện của tai: Đau tai, giảm thính lực.
• Đau đầu mới xuất hiện hoặc đau đầu dữ dội.
• Sốt.
• Tiền sử chấn thương đầu hay chấn thương vùng tai với lực mạnh.
• Đau ngực hoặc tim đập nhanh/chậm bất thường và kéo dài.

Phương pháp phòng ngừa – điều trị

Để làm giảm tình trạng chóng mặt tiền mãn kinh bạn có thể tham khảo những cách dưới đây:

• Uống đủ lượng nước hàng ngày và bổ sung thêm nước khi cảm thấy khát, đau đầu nhẹ hoặc khi vận động nhiều trong điều kiện thời tiết nóng.

• Tuân thủ chế độ ăn uống cân đối, đa dạng và giàu Vitamin cùng khoáng chất.
• Hạn chế sử dụng các loại thức ăn, đồ uống quá ngọt hoặc mặn, cũng như giảm tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ để tránh tăng Cholesterol trong máu và nguy cơ xơ vữa mạch máu.
• Tránh uống cà phê và các đồ uống có cồn như bia, rượu.
• Đảm bảo có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc đặc biệt là giấc ngủ đêm. Nếu gặp rối loạn giấc ngủ nặng không thể tự điều chỉnh thì nên thăm khám chuyên khoa thần kinh.
• Tìm cách giảm căng thẳng, tập trung vào suy nghĩ lạc quan, tránh nổi giận, lo lắng và phiền muộn.
• Ngừng hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá.
• Vận động cơ thể và tập luyện thể thao.
• Kiểm soát huyết áp và đi khám sức khỏe tổng quát định kỳ mỗi năm từ khi từ 40 trở lên.
• Tránh thay đổi tư thế đột ngột đặc biệt với những người thường xuyên gặp chứng chóng mặt tư thế lành tính. Khi thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi, đứng lên hay xoay đầu, hãy thực hiện từ từ, chậm rãi và có thể nhắm mắt để giảm kích thích tiền đình từ thị giác. Sau khi ổn định tư thế mới thì mở mắt từ từ.
• Làm các bài tập ổn định tiền đình.
• Có sẵn một số loại thuốc đơn giản để xử lý cơn chóng mặt, có thể trữ sẵn tại nhà hoặc nơi làm việc.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Dù mãn kinh và chóng mặt có mối liên hệ, nhưng phần lớn trường hợp không yêu cầu điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, có những trường hợp chóng mặt trong giai đoạn mãn kinh có thể gợi ý về sự tồn tại của các vấn đề bệnh lý tiềm ẩn cần được can thiệp. Vì vậy, khi phụ nữ ở tuổi mãn kinh gặp chóng mặt kèm theo bất kỳ triệu chứng sau đây: Rối loạn nói chuyện hoặc giảm thị lực, ngất xỉu hoặc mất ý thức, đau ngực, khó thở hoặc thở nhanh, cơn co giật, sốt, nôn mửa liên tục, tê tay chân, cổ cứng, chấn thương đầu, vấn đề về thính giác (như hội chứng Meniere) thì nên đến gặp bác sĩ ngay.