Mắt nhược thị (Mắt lười): Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Biến chứng mắt nhược thị

Mắt nhược thị có khả năng không thể hồi phục trong suốt phần đời còn lại. Tình trạng này không chỉ làm giảm thị lực mà còn ảnh hưởng đến độ nhạy tương phản, độ sắc nét của hình ảnh, gây biến dạng không gian và làm suy giảm khả năng phát hiện đường viền. Nhược thị thường xuất hiện tình trạng hai mắt hoạt động bất thường, và mặc dù suy giảm thị lực thường chỉ đặc trưng cho mắt bị nhược thị, nhiều nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng mắt còn lại cũng có thể bị ảnh hưởng.

Nhược thị gây nhiều khó khăn trong học tập cho trẻ, biểu hiện qua việc đọc và trả lời câu hỏi trắc nghiệm chậm hơn so với trẻ không bị nhược thị. Ngoài ra, nhược thị có thể trở nên trầm trọng hơn theo thời gian do khả năng kết hợp giữa hai mắt ngày càng suy yếu.

Nhược thị có chữa được không?

Nhược thị có thể điều trị được, nhưng hiệu quả phụ thuộc vào thời điểm bắt đầu can thiệp. Việc điều trị ở thanh thiếu niên và người lớn thường kéo dài và kém hiệu quả hơn so với điều trị sớm khi còn nhỏ. Do đó, khi phát hiện trẻ có các dấu hiệu như thường xuyên nheo mắt, nghiêng đầu hoặc nhắm một mắt, phụ huynh nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ nhãn khoa ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, giúp chữa dứt điểm tình trạng nhược thị.

Chẩn đoán nhược thị ở mắt

Bác sĩ có thể phát hiện nhược thị thông qua ba phương pháp: kiểm tra thị lực sớm và định kỳ, sàng lọc hình ảnh, các xét nghiệm khác.

Kiểm tra thị lực định kỳ

Kiểm tra nhược thị có thể được thực hiện ngay sau khi sinh thông qua đánh giá phản xạ đỏ (red-reflex evaluation) và nên lặp lại trong các lần khám sức khỏe định kỳ hàng năm. Việc tầm soát thị lực đạt hiệu quả cao nhất khi trẻ còn nhỏ. Đặc biệt, nếu trẻ từ 3-4 tuổi không thể thực hiện kiểm tra thị lực tổng quát bằng biểu đồ mắt, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ nhãn khoa để được hỗ trợ và điều trị kịp thời.

Sàng lọc hình ảnh

Sàng lọc hình ảnh (photo screening) là phương pháp hiệu quả để tầm soát các bệnh về mắt ở trẻ chưa biết nói hoặc gặp khó khăn trong việc thực hiện các bài kiểm tra do chậm phát triển hay khó khăn trong học tập. Phương pháp này sử dụng thiết bị ghi hình chuyên dụng có khả năng phân tích phản xạ đỏ để xác định các yếu tố nguy cơ gây nhược thị. Với trẻ lớn hơn, bác sĩ có thể kiểm tra độ nhạy với hình vẽ mà không cần trẻ phải biết bảng chữ cái hoặc biểu đồ mắt Snellen.

Các xét nghiệm khác

Để xác định chính xác nguyên nhân gây nhược thị, bác sĩ có thể đề xuất thêm nhiều xét nghiệm chuyên sâu. Test che mắt xen kẽ (alternate cover test) hoặc test che chậm từng mắt và che nhanh luân phiên hai mắt (cover-undercover test) thường được sử dụng khi nghi ngờ trẻ bị lác mắt. Sau khi đo thị lực ở mỗi bên mắt, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán khúc xạ. Trong trường hợp nghi ngờ trục thị giác bị tắc nghẽn, phương pháp soi đáy mắt hoặc sử dụng đèn khe sẽ được áp dụng để có kết quả chính xác.

Điều trị mắt nhược thị

Phương pháp điều trị nhược thị thường tập trung vào việc khuyến khích trẻ sử dụng mắt yếu hơn để nhìn, từ đó cải thiện thị lực và tăng cường sự liên kết giữa não bộ và cả hai mắt.

Đeo miếng che mắt

Phương pháp điều trị nhược thị bằng miếng che mắt (hay còn gọi là băng bịt mắt) là một trong những phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả, đặc biệt đối với trẻ em. Miếng che mắt buộc não bộ phải sử dụng mắt yếu hơn, từ đó thúc đẩy sự phát triển của các tế bào thần kinh thị giác và cải thiện thị lực. Nếu được điều trị sớm (trước 8 tuổi), miếng 1 che mắt có thể giúp phục hồi thị lực hoàn toàn cho mắt yếu.

Điều trị tật khúc xạ

Tật khúc xạ là một vấn đề phổ biến về mắt, ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ của nhiều người. Tuy nhiên, hiện nay có nhiều phương pháp điều trị tật khúc xạ hiệu quả, giúp cải thiện thị lực và chất lượng cuộc sống.