Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Văn Hòa | Tác giả: Duyên Nguyễn Ngày đăng: Tháng chín 7, 2020
Mục Lục Bài Viết
Siêu âm động mạch cảnh (siêu âm Doppler mạch cảnh) là một kỹ thuật sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh chi tiết của các động mạch cảnh ở cổ. Động mạch cảnh là những mạch máu lớn cung cấp máu giàu oxy cho não. Bác sĩ sẽ dùng một đầu dò chuyên dụng thao tác trên vùng động mạch của bệnh nhân, sau đó quan sát hình ảnh phản chiếu trên màn hình để tìm ra các bất thường.
Siêu âm Doppler động mạch cảnh có thể xác định xem mảng bám có làm hẹp một hoặc cả hai động mạch cảnh, dẫn đến giảm lưu lượng máu lên não hay không. Mảng bám hình thành do sự tích tụ chất béo, cholesterol, canxi và các thành phần khác trong máu, thường xảy ra khi con người già đi. Tình trạng này được gọi là bệnh động mạch cảnh.
Hẹp động mạch cảnh do mảng bám có thể dẫn đến nguy cơ đột quỵ. Mức độ tắc nghẽn và lượng máu bị hạn chế sẽ quyết định mức độ nguy hiểm. Để phòng ngừa đột quỵ, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật nhằm giảm hoặc loại bỏ mảng bám trong động mạch cảnh.
Siêu âm động mạch cảnh được sử dụng để kiểm tra sự hiện diện của cục máu đông hoặc mảng xơ vữa trong động mạch cảnh. Những mảng bám này có thể làm hạn chế lưu lượng máu lên não, mặt và cổ, dẫn đến nguy cơ đột quỵ.
Đột quỵ để lại nhiều di chứng ảnh hưởng tới: Hệ thần kinh, hoạt động, ngôn ngữ của người bệnh. Giai đoạn đầu thường bị thiếu máu não và đau đầu, nếu không được điều trị sẽ khiến bệnh tình thêm nghiêm trọng.
Ngoài ra, siêu âm mạch cảnh còn được áp dụng trong các trường hợp sau:
Sau khi đặt stent động mạch cảnh, siêu âm Doppler mạch cảnh cũng được thực hiện để kiểm tra vị trí của stent trong động mạch. Stent là một ống đỡ động mạch có dạng lưới nhỏ, giúp giữ cho động mạch không bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn trở lại.
Đối với trẻ em, siêu âm Doppler động mạch cảnh được sử dụng để đánh giá tình trạng hẹp bẩm sinh lòng mạch, dánh giá lưu lượng máu và dự đoán nguy cơ đột quỵ cao ở trẻ bị bệnh hồng cầu hình liềm, phát hiện bất thường trong lòng mạch.
Siêu âm Doppler động mạch cảnh là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, mang lại nhiều lợi ích cho việc đánh giá sức khỏe mạch máu. Dưới đây là một số ưu điểm nổi bật của phương pháp này:
Nguyên lý siêu âm: Siêu âm dựa trên nguyên lý phát ra sóng âm và đo thời gian sóng âm phản xạ trở lại từ một vật thể. Từ thông tin về thời gian phản xạ, ta có thể xác định khoảng cách đến vật thể. Ngoài ra, phân tích cường độ và thời gian của sóng phản xạ còn cho phép xác định kích thước, hình dạng và tính chất vật lý của vật thể, bao gồm cả vật thể rắn và lỏng.
Nguyên lý chung của của hiệu ứng Doppler: Siêu âm Doppler là một kỹ thuật sử dụng sóng âm để đo hướng và tốc độ dòng máu chảy trong các mạch máu. Khi sóng âm gặp dòng máu đang di chuyển, nó sẽ bị phản xạ lại với tần số thay đổi (hiệu ứng Doppler). Máy tính thu thập và xử lý thông tin này để tạo ra hình ảnh màu thể hiện dòng máu chảy trong các mạch máu.
Siêu âm động mạch cảnh là một kỹ thuật an toàn, không gây đau đớn, thường mất khoảng 15 – 30 phút để thực hiện. Quy trình thực hiện siêu âm mạch cảnh như sau:
Bạn không cần chuẩn bị gì đặc biệt trước khi siêu âm động mạch cảnh, kể cả tháo máy trợ thính, kính cận. Bạn có thể ăn uống bình thường và mặc một chiếc áo thoải mái không che kín cổ. Nếu mặc áo sơ mi có cổ quá cao hoặc đeo vòng cổ, khuyên tai, bạn nên thay áo choàng bệnh viện hoặc tháo bớt phụ kiện để thuận tiện hơn cho quá trình siêu âm động mạch cảnh
Siêu âm động mạch cảnh là một thủ tục không đau, thường kéo dài không quá 30 phút. Bạn sẽ nằm ngửa, bác sĩ sẽ bôi gel lên cổ, vị trí động mạch cảnh, để giúp sóng siêu âm truyền đi tốt hơn.
Bác sĩ di chuyển đầu dò trên lớp gel để phát ra sóng siêu âm, sóng này truyền đến động mạch cảnh và phản xạ lại, tạo thành hình ảnh hiển thị trên màn hình máy tính, giúp bác sĩ nhận biết bất thường.
Máy tính sử dụng tín hiệu phản hồi (tiếng vang) để tạo ra hình ảnh động mạch (thường là đen trắng) và dòng chảy máu (thường là màu) – đây là kỹ thuật siêu âm Doppler. Hình ảnh này được hiển thị trực tiếp trên màn hình video để bác sĩ quan sát.
Bác sĩ sẽ giải thích kết quả siêu âm và ý nghĩa của nó đối với sức khỏe của bạn. Nếu kết quả cho thấy nguy cơ đột quỵ, bác sĩ sẽ đề nghị các phương pháp điều trị phù hợp, tùy theo mức độ nghiêm trọng của tắc nghẽn động mạch cảnh:
Nếu siêu âm động mạch cảnh được thực hiện để theo dõi kết quả phẫu thuật, bác sĩ có thể dựa vào kết quả để đánh giá hiệu quả của phẫu thuật, xem người bệnh có cần điều trị bổ sung hay khám theo dõi thêm hay không.
Nếu kết quả siêu âm động mạch cảnh không rõ ràng, bác sĩ có thể yêu cầu thêm các xét nghiệm hình ảnh, bao gồm:
Sau khi siêu âm động mạch cảnh, bác sĩ có thể trao đổi trực tiếp kết quả với người bệnh. Trong một số trường hợp, bác sĩ siêu âm sẽ gửi kết quả cho bác sĩ điều trị và người bệnh sẽ được giải thích về tình trạng sức khỏe của mình bởi bác sĩ điều trị. Khi có kết quả, bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh về phương pháp điều trị phù hợp, cũng như các lưu ý và chuẩn bị cần thiết trong quá trình điều trị.
Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Nguồn tham khảo: