Siêu âm động mạch cảnh (Doppler mạch cảnh) phát hiện bệnh lý gì?

Trang chủ > Chuyên khoa > Chẩn đoán > Vô tuyến học > Siêu âm động mạch cảnh (Doppler mạch cảnh) phát hiện bệnh lý gì?

Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Văn Hòa | Tác giả: Duyên Nguyễn Ngày đăng: Tháng chín 7, 2020

Siêu âm động mạch cảnh là một kỹ thuật y tế không xâm lấn, ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong việc chẩn đoán các bệnh lý mạch máu, đặc biệt là xơ vữa động mạch. Phương pháp này giúp phát hiện sớm các mảng bám trong động mạch cảnh, từ đó giảm nguy cơ đột quỵ và các biến chứng tim mạch.

Siêu âm động mạch cảnh là gì?

Siêu âm động mạch cảnh (siêu âm Doppler mạch cảnh) là một kỹ thuật sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh chi tiết của các động mạch cảnh ở cổ. Động mạch cảnh là những mạch máu lớn cung cấp máu giàu oxy cho não. Bác sĩ sẽ dùng một đầu dò chuyên dụng thao tác trên vùng động mạch của bệnh nhân, sau đó quan sát hình ảnh phản chiếu trên màn hình để tìm ra các bất thường.

Siêu âm động mạch cảnh giúp phát hiện sớm các mảng xơ vữa hình thành bên trong lòng động mạch cảnh
Siêu âm động mạch cảnh giúp phát hiện sớm các mảng xơ vữa hình thành bên trong lòng động mạch cảnh

Siêu âm Doppler động mạch cảnh có thể xác định xem mảng bám có làm hẹp một hoặc cả hai động mạch cảnh, dẫn đến giảm lưu lượng máu lên não hay không. Mảng bám hình thành do sự tích tụ chất béo, cholesterol, canxi và các thành phần khác trong máu, thường xảy ra khi con người già đi. Tình trạng này được gọi là bệnh động mạch cảnh. 

Hẹp động mạch cảnh do mảng bám có thể dẫn đến nguy cơ đột quỵ. Mức độ tắc nghẽn và lượng máu bị hạn chế sẽ quyết định mức độ nguy hiểm. Để phòng ngừa đột quỵ, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật nhằm giảm hoặc loại bỏ mảng bám trong động mạch cảnh.

Vì sao cần siêu âm động mạch cảnh?

Siêu âm động mạch cảnh được sử dụng để kiểm tra sự hiện diện của cục máu đông hoặc mảng xơ vữa trong động mạch cảnh. Những mảng bám này có thể làm hạn chế lưu lượng máu lên não, mặt và cổ, dẫn đến nguy cơ đột quỵ.

Đột quỵ để lại nhiều di chứng ảnh hưởng tới: Hệ thần kinh, hoạt động, ngôn ngữ của người bệnh. Giai đoạn đầu thường bị thiếu máu não và đau đầu, nếu không được điều trị sẽ khiến bệnh tình thêm nghiêm trọng.

Động mạch cảnh là một nhánh lớn của động mạch chủ ngực có nhiệm vụ cung cấp máu lên não
Động mạch cảnh là một nhánh lớn của động mạch chủ ngực có nhiệm vụ cung cấp máu lên não

Ngoài ra, siêu âm mạch cảnh còn được áp dụng trong các trường hợp sau:

  • Những người bệnh hoặc có gia đình có tiền sử tai biến mạch máu não gần đây, kể cả tai biến nhẹ (người bệnh xuất hiện một số hoặc tất cả các triệu chứng của tai biến mạch máu não nhưng các triệu chứng này thường biến mất trong vòng 24 giờ), đều có thể được chỉ định siêu âm mạch cảnh.
  • Bệnh nhân đang mắc phải một số bệnh nền, bao gồm tăng huyết áp, đái tháo đường và cholesterol trong máu cao.
  • Trong quá trình khám, bác sĩ nghe thấy tiếng thổi động mạch cảnh – một âm thanh bất thường trong động mạch cảnh. Tiếng thổi này có thể là dấu hiệu của tình trạng tắc nghẽn động mạch cảnh, tiềm ẩn nguy cơ đột quỵ cho người bệnh.
  • Bác sĩ nghi ngờ thành động mạch cảnh bị tách lớp, khiến động mạch yếu đi và ảnh hưởng đến lượng máu lưu thông lên não.
  • Siêu âm động mạch cảnh cũng có thể được sử dụng để theo dõi quá trình hồi phục sau phẫu thuật trên các mạch máu như động mạch chủ, động mạch cảnh, động mạch vành và động mạch ngoại biên.
  • Siêu âm động mạch cảnh đôi khi được thực hiện như một biện pháp dự phòng cho những người có nguy cơ đột quỵ cao, đặc biệt là những người trên 70 tuổi mắc các bệnh lý như tiểu đường, cao huyết áp, xơ vữa động mạch, rối loạn mỡ máu,…
  • Kết hợp siêu âm Doppler động mạch cảnh để kiểm tra nguy cơ đột quỵ với siêu âm bụng giúp đánh giá nguy cơ phình động mạch chủ bụng tiềm ẩn, bao gồm cả những phình động mạch lớn cung cấp máu cho vùng xương chậu, bụng và chân.
  • Đánh giá hiệu quả vị trí và điều trị của ống đỡ động mạch và ống lưới, những dụng cụ được sử dụng để cải thiện lưu lượng máu qua động mạch và hỗ trợ các động mạch bị suy yếu.
  • Xác định vị trí tụ máu có thể cản trở dòng chảy máu và phát hiện bất thường khác trong cấu trúc động mạch cảnh, những yếu tố có thể gây gián đoạn dòng chảy máu.

Sau khi đặt stent động mạch cảnh, siêu âm Doppler mạch cảnh cũng được thực hiện để kiểm tra vị trí của stent trong động mạch. Stent là một ống đỡ động mạch có dạng lưới nhỏ, giúp giữ cho động mạch không bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn trở lại.

Đối với trẻ em, siêu âm Doppler động mạch cảnh được sử dụng để đánh giá tình trạng hẹp bẩm sinh lòng mạch, dánh giá lưu lượng máu và dự đoán nguy cơ đột quỵ cao ở trẻ bị bệnh hồng cầu hình liềm, phát hiện bất thường trong lòng mạch.

Ưu điểm phương pháp siêu âm động mạch cảnh

Siêu âm Doppler động mạch cảnh là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, mang lại nhiều lợi ích cho việc đánh giá sức khỏe mạch máu. Dưới đây là một số ưu điểm nổi bật của phương pháp này:

  • Không gây đau đớn, không sử dụng bức xạ ion hóa, chỉ cần sử dụng đầu dò siêu âm để quét qua vùng cổ, không cần phẫu thuật hay thủ thuật xâm lấn.
  • So với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như chụp CT hoặc MRI, siêu âm Doppler có chi phí thấp hơn.
  • Cung cấp hình ảnh trực quan, rõ nét về cấu trúc và chức năng của động mạch cảnh, không hiển thị rõ trên X-quang.
  • Phát hiện sớm hẹp động mạch cảnh giúp kịp thời điều trị, phục hồi lưu thông máu lên não, ngăn chặn đột quỵ.
  • Thời gian thực hiện ngắn, kết quả có thể được đánh giá ngay sau khi siêu âm.

Nguyên lý siêu âm Doppler động mạch cảnh

Nguyên lý siêu âm: Siêu âm dựa trên nguyên lý phát ra sóng âm và đo thời gian sóng âm phản xạ trở lại từ một vật thể. Từ thông tin về thời gian phản xạ, ta có thể xác định khoảng cách đến vật thể. Ngoài ra, phân tích cường độ và thời gian của sóng phản xạ còn cho phép xác định kích thước, hình dạng và tính chất vật lý của vật thể, bao gồm cả vật thể rắn và lỏng.

Quy trình thực hiện siêu âm Doppler động mạch cảnh

Siêu âm động mạch cảnh là một kỹ thuật an toàn, không gây đau đớn, thường mất khoảng 15 – 30 phút để thực hiện. Quy trình thực hiện siêu âm mạch cảnh như sau:

Siêu âm Doppler động mạch cảnh là kỹ thuật không xâm lấn, thực hiện khá đơn giản và nhanh chóng.

Tiến hành

Siêu âm động mạch cảnh là một thủ tục không đau, thường kéo dài không quá 30 phút. Bạn sẽ nằm ngửa, bác sĩ sẽ bôi gel lên cổ, vị trí động mạch cảnh, để giúp sóng siêu âm truyền đi tốt hơn.

Bác sĩ di chuyển đầu dò trên lớp gel để phát ra sóng siêu âm, sóng này truyền đến động mạch cảnh và phản xạ lại, tạo thành hình ảnh hiển thị trên màn hình máy tính, giúp bác sĩ nhận biết bất thường.

  • Đầu dò thẳng tần số cao (>7 MHz) phù hợp để đánh giá chiều dày nội-trung mạc và hình thái các mảng xơ vữa.
  • Đầu dò thẳng tần số thấp (<7 MHz) thường dùng để khảo sát Doppler.
  • Đối với trường hợp cổ ngắn, đầu dò cong (<7 MHz) có thể được sử dụng để quan sát rõ hơn giải phẫu chỗ chia đôi động mạch cảnh.

5/5 - (1 bình chọn)
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Liên Hệ

  • 1/ Số 81 Phan Đình Phùng, Phường 1, Thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng
    2/ Số 412 Quốc lộ 20, Thị trấn Liên Nghĩa, Huyện Đức Trọng, Tỉnh Lâm Đồng

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ