Tiêm Phòng Lao Cho Trẻ Sơ Sinh Khi Nào Tốt Nhất?

Vì sao tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh là việc cấp thiết?

Trước khi tìm hiểu xem nên tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào, chúng ta cần biết tầm quan trọng của hình thức chủng ngừa này ra sao. Vi khuẩn lao Mycobacterium Tuberculosis (MTB) là tác nhân gây ra bệnh lao. Loại vi khuẩn này có khả năng lây truyền thông qua không khí. Bạn sẽ có nguy cơ cao nhiễm bệnh nếu hít chung bầu không khí với người bị lao. Người bệnh lao dễ mắc phải các di chứng về phổi, có thể lây lan sang tim, hệ thần kinh, hạch bạch huyết, xương và những cơ quan khác.

Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ người dân mắc bệnh lao cao nhất thế giới. Do đó từ năm 1981, Bộ Y Tế đã đưa vaccine ngừa lao vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Hiện đang được áp dụng cho trẻ sơ sinh có đủ điều kiện sức khỏe. Vậy tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào? Tiêm vaccine lao thực hiện khi nào là tốt nhất?

Tiêm vaccine lao thực hiện khi nào là tốt nhất?

Để giải đáp thắc mắc tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào, chúng ta cần biết thời điểm chủng ngừa tốt nhất. Vaccine ngừa lao BCG là loại vaccine giảm độc lực. Nó được sản xuất trực tiếp từ vi khuẩn lao Calmette-Guerin. 

Chỉ định tiêm phòng lao

Áp dụng cho mọi trường hợp chưa mắc bệnh lao, không bị các bệnh suy giảm miễn dịch, có sức khỏe tốt.

Chống chỉ định tiêm vắc xin phòng lao

• Bé đang bị sốt cao.
• Bé vừa khỏi bệnh và đang hồi phục.
• Bé có biểu hiện bị viêm da mủ.
• Bé bị các bệnh mạn tính như viêm phổi, sởi,…
• Bé thiếu cân, sinh non hoặc đang nằm lồng kính được chăm sóc đặc biệt.
• Bé có dấu hiệu của bệnh suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch,…

Lưu ý trước khi tiêm phòng

• Trước khi quyết định cho trẻ tiêm vaccine cần thăm khám đầy đủ và lắng nghe tư vấn từ bác sĩ. Để đảm bảo an toàn, ngăn ngừa nguy cơ đáng tiếc có thể xảy ra, phụ huynh nên đưa con đến cơ sở y tế uy tín tiêm phòng.
• Mặc cho bé quần áo thoáng mát, rộng rãi.
• Trước khi tiêm, bố mẹ cần cho trẻ ăn đủ bữa, không đói hay quá no để tránh trường hợp bị choáng, nôn ói, hạ đường huyết.

Lưu ý sau khi tiêm phòng lao cho trẻ

• Phụ huynh cần cho trẻ ở lại cơ sở y tế theo dõi ít nhất 30 phút sau khi chủng ngừa để theo dõi phản ứng. 
• Trong 4 ngày đầu sau tiêm, bố mẹ phải tiếp tục dõi theo biểu hiện của con để kịp thời phát hiện những vấn đề bất thường như sưng mủ, nhiễm trùng vết tiêm, sốt,… 
• Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường, phụ huynh nên đưa bé đến cơ sở y tế để bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và đưa ra phương pháp xử lý hiệu quả. Tuyệt đối không được tự ý cho con dùng thuốc hoặc áp dụng các biện pháp truyền miệng tại nhà để tránh làm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
• Để gia tăng sức đề kháng cho cơ thể, mẹ nên cho bé bú thường xuyên, ăn uống đầy đủ dưỡng chất.

Phản ứng phụ sau tiêm vaccine phòng lao BCG

Vaccine phòng lao BCG có thể gây ra một số phản ứng phụ. Nếu sau khi tiêm vaccine trẻ bị sưng hạch ở hõm nách bên cánh tay được tiêm, sốt nhẹ, vị trí chủng ngừa có quầng đỏ, loét nhẹ, để lại sẹo (trong vòng 6 tuần) thì đó là phản ứng thông thường. Điều này cho thấy bé đã đáp ứng miễn dịch. 

Phụ huynh cần đưa con đi khám khi các phản ứng sau tiêm trở nên nghiêm trọng như bỏ bú, sốt cao,… kéo dài từ 1 – 2 ngày, vị trí chủng ngừa sưng to, hạch sưng to hơn 6 tuần. Trẻ phải được cấp cứu ngay nếu bị hôn mê, liệt, co giật, da tím tái, khóc nhiều không dứt, sốt cao,… Phụ huynh cần thông báo cho nhân viên y tế biết về tình trạng sức khỏe của bé để đảm bảo an toàn trong tiêm chủng. Vậy nên xử lý những phản ứng phụ sau tiêm vaccine lao cho trẻ thế nào? Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào?  

Hướng dẫn xử lý những phản ứng phụ sau tiêm vaccine lao cho trẻ

WHO cho biết các loại vaccine đều có tính an toàn cao, hiếm khi gây ra phản ứng phụ nghiêm trọng. Đa phần chỉ là phản ứng nhẹ và tạm thời. Phụ huynh có thể chăm sóc trẻ tại nhà nếu xuất hiện phản ứng thông thường, cụ thể:

• Cần cho bé uống nước và bú mẹ thường xuyên. Quan sát và bế trẻ nhẹ nhàng, tránh đè vào vị trí tiêm.
• Sốt nhẹ (dưới 38,5 độ): Nằm chỗ thoáng, tiếp tục ăn uống bình thường và uống nhiều nước.
• Phản ứng tại chỗ tiêm như sưng hoặc đỏ và có thể xuất hiện thêm các triệu chứng sau: Sưng, đau, đỏ tại chỗ tiêm trên 3 ngày. Những biểu hiện này thường tự khỏi trong khoảng vài ngày đến 1 tuần. Điều trị triệu chứng bằng các loại thuốc giảm đau theo chỉ định của cán bộ y tế. 
• Đau khớp kể cả khớp nhỏ ngoại vi dai dẳng kéo dài trên 10 ngày hoặc chỉ thoáng qua (tối đa 10 ngày). Tình trạng này có thể tự khỏi, trong một số trường hợp cần sử dụng thuốc giảm đau đúng theo chỉ định của cán bộ y tế.
• Viêm hạch bạch huyết kể cả loại viêm có mủ với biểu hiện sưng to hơn 1,5 cm hoặc xuất hiện một hốc rò rỉ trên hạch Lympho. Xảy ra trong 2 – 6 tháng sau khi chủng ngừa vaccine BCG, xuất hiện cùng bên với vị trí tiêm (thường là ở nách). Thông thường nó sẽ tự lành lại và không cần chữa trị. Trường hợp bị rò rỉ hoặc tổn thương dính vào da thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được phẫu thuật dẫn lưu cũng như đắp thuốc chống lao tại chỗ. 
• Chảy máu hoặc bầm tím do giảm tiểu cầu thường có diễn biến nhẹ và sẽ tự khỏi. Nếu nặng sẽ cần đưa đến cơ sở y tế truyền khối tiểu cầu và điều trị thuốc Steroid. 

Phụ huynh nên khẩn trương đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu xuất hiện một số tai biến nghiêm trọng sau tiêm chủng. Vậy khi nào cần đưa trẻ đi đến bệnh viện? Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào? 

Khi nào cần đưa trẻ đi đến bệnh viện

Sau khi chủng ngừa vaccine lao, bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu xuất hiện những dấu hiệu bất thường dưới đây:

• Sốt > 39 độ, kéo dài trên 24 giờ, khó đáp ứng thuốc hạ sốt, xuất hiện sau 12 giờ tiêm chủng.
• Trẻ hôn mê, li bì, mệt nhiều, kém tương tác với bố mẹ, quấy khóc kéo dài.
• Phát ban, co giật, bỏ bú, bú kém, nôn trớ.
• Thở ậm ạch, thở rên, khó thở co kéo hõm ức, thở nhanh, tím chi và môi.
• Da nổi vân tím, chi lạnh.
• Hoặc xuất hiệu bất thường khác khiến phụ huynh lo lắng.

Tiêm phòng lao cho trẻ ở đâu?

Bên cạnh câu hỏi tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào, nhiều phụ huynh cũng thắc mắc không biết nên chủng ngừa vaccine BCG ở đâu? Vaccine BCG phòng bệnh lao hiện đang nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Do đó, nó được tiêm miễn phí tại trạm y tế phường, xã hay các trung tâm y tế huyện, thành phố nằm trong hệ thống tiêm chủng mở rộng. Ngoài ra, phụ huynh cũng có thể cho con tiêm ngừa lao tại các cơ sở y tế tư nhân uy tín. Vậy tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào? 

Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào?

Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào? Bộ Y Tế khuyến cáo nên tiêm vaccine BCG phòng lao cho trẻ trong vòng 1 tháng – 1 năm sau sinh và khi đạt cân nặng trên 2 kg. Trẻ có sức khỏe ổn định, không cần chăm sóc đặc biệt sẽ được chủng ngừa lao trong vòng 24 giờ đầu sau sinh, càng sớm càng tốt. 

Nếu chậm trễ trong việc chủng ngừa lao cho trẻ sơ sinh có thể làm gia tăng nguy cơ nhiễm bệnh lao. Thậm chí bé có thể nhiễm lao ngay trong những ngày đầu sau sinh. Vì hệ miễn dịch của trẻ tại giai đoạn này còn rất yếu ớt, chưa đủ khả năng bảo vệ cơ thể trước các tác nhân xâm hại.

Một số câu hỏi thường gặp khi tiêm phòng lao cho trẻ

Thắc mắc tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào đã tìm ra câu trả lời. Tiếp theo, Đa khoa Phương Nam sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc thường gặp khác dưới đây:

Tiêm phòng lao cho trẻ không để lại sẹo có nên tiêm lại?

Thông thường sau khi chủng ngừa vaccine lao cho trẻ từ 2 tuần – 1 tháng sẽ xuất hiện tình trạng mưng mủ tại vị trí tiêm. Sau vài tuần, nó sẽ tạo thành sẹo khoảng 5 mm. Phản ứng này có thể xuất hiện sau vài tuần thậm chí 6 tháng tùy vào cơ địa của bé. Tuy nhiên, nếu vẫn không có biểu hiện mưng mủ, gây sẹo tại chỗ tiêm thì bố mẹ nên đưa con đến cơ sở y tế làm xét nghiệm Mantoux. Thông qua kết quả nhận được, bác sĩ sẽ chỉ định xem có cần tiêm vaccine lao lại hay không.

Trẻ tiêm phòng mũi lao không sốt, không mưng mủ vì sao? 

Một số trẻ sẽ có biểu hiện sốt nhẹ sau khi chủng ngừa vaccine lao. Đây là hiện tượng bình thường và sẽ tự khỏi. Trừ khi biểu hiện sốt quá cao, kéo dài, khó đáp ứng thuốc thì mới cần đưa bé đến cơ sở y tế điều trị. Tuy nhiên không phải bé nào sau khi tiêm vaccine lao cũng bị sốt. 

Từ 2 tuần – 1 tháng sau khi chủng ngừa, vị trí tiêm sẽ bị mưng mủ. Vài tuần sau đó, sẹo khoảng 5 mm sẽ hình thành. Phản ứng này có thể xuất hiện sau vài tuần – 6 tháng tùy vào cơ địa của từng bé. Trường hợp sau 6 tháng nhưng bé không bị mưng mủ, hình thành sẹo ở chỗ tiêm thì có thể chưa được đáp ứng miễn dịch. Lúc này phụ huynh nên đưa con đến cơ sở y tế để làm phản ứng Mantoux. Dựa vào kết quả, bác sĩ sẽ chỉ định trẻ liệu có cần tiêm lại hay không.

Có nên nặn mủ vết tiêm lao? 

Vết tiêm mưng mủ sau 2 tuần – 1 tháng tiêm phòng vaccine BCG là biểu hiện lành tính. Phụ huynh không cần quá lo lắng, tránh can thiệp vào vị trí tiêm đang mưng mủ. Tuyệt đối không nặn, bôi, chườm, xoa vết tiêm vì có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng.

Vết tiêm lao mưng mủ bị vỡ phải xử trí thế nào? 

Mũi tiêm vaccine lao ở vai trái thường sẽ xuất hiện phản ứng sưng đỏ, vỡ mủ vàng rồi tự lành sẹo trong 1 tuần – 1 tháng, thậm chí có thể kéo dài đến 6 tháng tùy vào cơ địa của bé. Sau khi chủng ngừa vaccine BCG, vết tiêm lao mưng mủ bị vỡ là diễn tiến bình thường. Bố mẹ đừng quá lo lắng, chỉ cần tắm rửa cho con sạch sẽ mỗi ngày. Bạn cũng có thể dùng gạc khô để vệ sinh chỗ vỡ mủ vàng.

Tiêm phòng lao rồi có bị lây nữa không? 

Tiêm vaccine BCG là biện pháp ngừa bệnh lao hiệu quả nhưng không tuyệt đối. Vaccine không hoàn toàn chống lại được sự xâm nhập của vi khuẩn lao. Tuy nhiên nó thể hạn chế tối đa nguy cơ gặp các thể lao nặng (ước tính khoảng 70%) và những biến chứng lao nguy hiểm, ví dụ như lao màng não, lao kê, lao khớp, lao xương.

Việc chủng ngừa lao có hiệu quả hay không còn phụ thuộc vào khả năng quản lý sự lây nhiễm trong cộng đồng. Người đã tiêm vaccine vẫn có thể bị bệnh nếu tiếp xúc với người nhiễm lao một cách trực tiếp, kéo dài và thường xuyên. Nhất là trẻ em dưới 1 tuổi rất dễ bị nhiễm vì có hệ miễn dịch yếu. Tuy nhiên, người bị nhiễm lao đã được tiêm ngừa trước đó sẽ có diễn biến bệnh nhẹ hơn và việc điều trị cũng trở nên dễ dàng, nhanh chóng.

Nếu gia đình có thành viên nhiễm lao thì nên cho bệnh nhân sinh hoạt riêng, ở trong môi trường thoáng mát, sạch sẽ. Hạn chế để trẻ em dưới 5 tuổi tiếp xúc với bệnh nhân. Nên đến cơ sở y tế thăm khám nếu xuất hiện triệu chứng ho kéo dài, sốt về chiều, chán ăn, mệt mỏi, đổ mồ hôi trộm.

Tiêm phòng lao cho trẻ muộn có sao không? 

Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào? Tiêm muộn có sao không? Vaccine BCG có thể chủng ngừa ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, nên tiến hành tiêm càng sớm càng tốt, đặc biệt là trong 1 tháng sau sinh. Chủng ngừa muộn sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh lao. Thậm chí bé có thể nhiễm bệnh ngay sau khi ra đời vì hệ miễn dịch còn yếu kém. 

Nếu trong 1 năm đầu đời trẻ chưa được tiêm vaccine lao thì vẫn có thể chủng ngừa sau đó. Tuy nhiên, vaccine chỉ có hiệu quả với bé chưa bị nhiễm lao. Ngoài ra, chủng ngừa vaccine BCG cho trẻ sau 1 năm tuổi cũng có thể khiến các phản ứng sau tiêm diễn biến mạnh hơn. 

Tiêm phòng lao cho trẻ sinh non khi nào? 

Trong trường hợp sinh non, nên tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào? Trẻ sinh non, gặp vấn đề về sức khỏe cần được ưu tiên theo dõi, điều trị. Do đó, việc chủng ngừa vaccine lao có thể được trì hoãn cho đến khi bé khỏe mạnh. Tuy nhiên, nên tiến hành tiêm phòng lao cho bé càng sớm càng tốt.

Trẻ vàng da có tiêm phòng lao được không? 

Trước khi quyết định chủng ngừa vaccine phòng lao nên xác định nguyên nhân gây ra tình trạng vàng da ở trẻ. Trẻ có thể bị vàng da bệnh lý hoặc sinh lý. Vàng da sinh lý thường xuất hiện trong 2 – 5 ngày đầu sau sinh và nó sẽ tự khỏi mà không cần tiến hành chữa trị. 

Vàng da bệnh lý nếu không kịp thời chữa trị có thể gây ra biến chứng nhiễm độc thần kinh (vàng da nhân). Nó tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tử vong hoặc bại não suốt đời. Do đó, phụ huynh nên đưa con đi thăm khám nếu có dấu hiệu vàng da sau sinh. 

Tiêm phòng lao không để lại sẹo có hiệu quả không?

Không phải tất các bé khi chủng ngừa lao đều bị mưng mủ và để lại sẹo. Ước tính có khoảng 5% trường hợp không gây ra sẹo. Công dụng của vaccine không thể hiện qua sự xuất hiện của sẹo. Do đó nếu không có sẹo, bác sĩ cũng chưa khuyến cáo tiêm lại vaccine lao. Lúc này, bé cần được tiến hành kiểm tra kháng thể. Nếu vẫn chưa có kháng thể thì mới cần tiêm lại. Một số trường hợp dù không xuất hiện sẹo nhưng trong cơ thể đã có kháng thể. 

Bé 2 tháng tuổi có nên tiêm phòng lao nữa không?

Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào? Bé 2 tháng tuổi có nên tiêm phòng lao nữa không? Bé 2 tháng tuổi vẫn có thể tiêm vaccine BCG nếu chưa bị nhiễm bệnh lao. Dù tiêm muộn nhưng vaccine vẫn mang đến tác dụng hữu ích. 

Mũi lao tiêm sau 1 tháng có được không?

Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào? Mũi lao tiêm sau 1 tháng có được không? Nếu trẻ vẫn chưa được tiêm vaccine lao trong 1 tháng đầu sau sinh thì vẫn có thể chủng ngừa sao đó. Tuy nhiên, phụ huynh nên cho con tiêm càng sớm càng tốt khi cơ thể đang khỏe mạnh và vẫn chưa bị nhiễm bệnh lao. 

Bé tiêm ngừa lao bị nổi hạch phải làm sao?

Nổi hạch sau khi chủng ngừa lao thường sẽ tự lành và không cần điều trị. Nếu tổn thương bị rò rỉ hoặc dính vào da thì phải được thăm khám, phẫu thuật dẫn lưu hay tiến hành đắp thuốc chống lao tại chỗ. 

Trẻ tiêm mũi lao về có được tắm không?

Bố mẹ vẫn có thể tắm cho con sau khi chủng ngừa vaccine lao. Tuy nhiên tránh đắp bất kỳ thứ gì lên vị trí tiêm.