Tác giả: ngocdo Ngày đăng: Tháng 10 1, 2024
Mục Lục Bài Viết
Vacxin là sản phẩm mang tính cộng đồng, bởi lẽ đây là chế phẩm sinh học có tác dụng bảo vệ sức khỏe cá nhân, ngăn ngừa lan truyền dịch cho cộng đồng. Vacxin không chỉ sản xuất cho một đối tượng nào cả, nó được tạo ra cho tất cả mọi lứa tuổi từ trẻ em đến người lớn, và mang lại lợi ích thiết yếu đối với từng nhóm.
Cụ thể các nhóm đối tượng phù hợp và cần tiêm vacxin đó là:
Tiêm vắc xin là một trong những thành tựu y học vĩ đại nhất của nhân loại, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tiêm chủng giúp tạo miễn dịch, ngăn ngừa dịch bệnh, giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là tử vong, ngăn ngừa sự lây lan khủng khiếp của dịch bệnh từ đó giúp con người tăng cường sức đề kháng, chống lại dịch bệnh và có cuộc sống khỏe mạnh. Tuy nhiên, có rất nhiều bệnh và nhiều loại vacxin vì thế không phải đối tượng nào cũng đủ khả năng để tiếp cận vacxin. Vậy tiêm vacxin có mất tiền không? Và chi phí là bao nhiêu?
Hiện nay tại Việt Nam, việc tiêm vắc xin được chia thành hai loại chính bao gồm: Tiêm chủng mở rộng (TCMR), tiêm chủng đặc biệt và tiêm chủng dịch vụ. Trong đó, Chương trình Tiêm chủng Mở rộng Quốc gia (TCMR) là chương trình bắt buộc và miễn phí dành cho một số đối tượng như trẻ sơ sinh, trẻ em và mẹ bầu được thực hiện tại trạm y tế, bệnh viện công; tiêm chủng đặc biệt được tổ chức cho các đối tượng cụ thể như trẻ em, người cao tuổi hoặc trong các đợt dịch bệnh và chi phí tùy thuộc theo quy định của Bộ Y tế; còn tiêm chủng dịch vụ là dịch vụ được cung cấp bởi các bệnh viện tư theo nhu cầu của khách hàng và sẽ tốn phí, phí tiêm vacxin tùy thuộc vào giá bệnh viện đưa ra cho từng loại vacxin và từng đối tượng vì thế cần tham khảo giá của bệnh viện.
Lịch sử và mục tiêu của chương trình TCMR:
Tiêm vắc xin đã có một lịch sử dài, bắt đầu từ những năm cuối thế kỷ 18 với việc tiêm phòng bệnh đậu mùa. Mục tiêu của việc tiêm vắc xin từ xưa đến hiện tại không chỉ là bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn là bảo vệ cộng đồng, giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch bệnh.
Tại Việt Nam, chương trình TCMR được thiết lập để tất cả trẻ em đều có cơ hội được tiêm phòng miễn phí các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Chương trình này không chỉ tuân theo các quy định và tiêu chuẩn quốc gia mà còn nhận được sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF).
Chương trình TCMR được thực hiện bởi chính phủ, cung cấp miễn phí các loại vắc xin thiết yếu cho trẻ em, như bạch hầu, uốn ván, sởi, viêm gan B và một số loại vaccine khác đang trong thời gian được cân nhắc bổ sung. Các vắc xin này được cung cấp tại các trạm y tế xã, phường, bệnh viện tuyến huyện, giúp đảm bảo rằng mọi trẻ em, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, đều có cơ hội được tiêm phòng đầy đủ.
Tiêm dịch vụ
Bên cạnh TCMR, tiêm dịch vụ cũng là một lựa chọn phổ biến cho nhiều người. Dạng này thường cung cấp các loại vắc xin không có trong chương trình TCMR hoặc vắc xin bổ sung, như vắc xin phòng bệnh cúm, HPV hay viêm gan A. Các cơ sở y tế tư nhân, bệnh viện và phòng khám là nơi cung cấp dịch vụ này. Tuy nhiên người dân phải mất một khoản chi phí nhất định cho loại hình tiêm này.
Giá vaccine của dạng tiêm dịch vụ có thể dao động tùy theo từng loại vắc xin và cơ sở y tế. Mặc dù không được tiêm miễn phí như TCMR, tuy nhiên tiêm dịch vụ mang lại sự linh hoạt hơn về thời gian và địa điểm tiêm, cũng như lựa chọn vắc xin phù hợp với nhu cầu của từng cá nhân.
Tóm lại, việc tiêm vắc xin tại Việt Nam có hai hình thức chính: Tiêm chủng mở rộng miễn phí và tiêm dịch vụ có tính phí. Chương trình TCMR đảm bảo tất cả trẻ em đều được tiêm vắc xin thiết yếu, trong khi tiêm dịch vụ mang lại nhiều lựa chọn đa dạng cho mọi đối tượng.
Tùy vào loại vacxin trong từng chương trình tiêm cho trẻ em mà số mũi cũng như lịch tiêm sẽ khác nhau. Dưới đây là bảng tổng hợp để phụ huynh lưu ý nhằm đảm bảo cho sức khỏe của trẻ, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh dễ bùng phát như hiện nay.
Loại vắc xin | Phòng bệnh | Số mũi tiêm |
Vắc xin viêm gan B | Phòng bệnh viêm gan B | 1 mũi sau sinh |
Vắc xin BCG | Phòng bệnh lao | 1 mũi sau sinh |
Vắc xin 5 trong 1 | Phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, Hib | 3 mũi (2, 3, 4 tháng tuổi) + 1 mũi nhắc lại (18 tháng tuổi) |
Vắc xin bại liệt (IPV) | Phòng bệnh bại liệt | 3 mũi (2, 3, 4 tháng tuổi) |
Vắc xin sởi | Phòng bệnh sởi | 2 mũi (9 tháng tuổi và 18 tháng tuổi) |
Lưu ý: Mẹ đưa trẻ đến trạm y tế, bệnh viện công để được tiêm vacxin. Và nhớ phải tiêm đúng thời gian, đủ liều và đúng lịch cho trẻ!
Loại vắc xin | Phòng bệnh | Số mũi tiêm |
Vắc xin phòng cúm | Phòng bệnh cúm | 1 mũi hàng năm từ 6 tháng tuổi |
Vắc xin rota virus | Phòng tiêu chảy do Rota virus | 2 – 3 mũi từ 2 tháng tuổi |
Vắc xin viêm màng não mô cầu | Phòng viêm màng não do não mô cầu | 2 mũi từ 9 tháng tuổi |
Vắc xin thủy đậu | Phòng bệnh thủy đậu | 1 mũi từ 12 tháng tuổi |
Vắc xin phế cầu (PCV) | Phòng viêm phổi, viêm tai giữa, và các bệnh do phế cầu | 3 mũi từ 2 tháng tuổi |
Vắc xin viêm gan A | Phòng bệnh viêm gan A | 2 mũi từ 1 tuổi |
Dưới đây là bảng các loại vắc xin cần thiết cho mẹ bầu:
Loại vắc xin | Phòng bệnh | Số mũi tiêm |
Vắc xin Cúm | Phòng bệnh cúm mùa | 1 mũi trong mỗi lần mang thai (bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ) |
Vắc xin Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván (Tdap) | Phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván | 1 mũi (tốt nhất trong tam cá nguyệt thứ 3, từ 27-36 tuần) |
Vắc xin Uốn ván (TT) | Phòng bệnh uốn ván sơ sinh | 2 mũi (mũi 1 tiêm sớm khi có thai, mũi 2 cách mũi 1 ít nhất 4 tuần) |
Lưu ý: Các mẹ nên cần tham khảo kỹ ý kiến bác sĩ trước khi tiêm vắc xin nhằm đảm bảo tiêm đúng loại và đúng thời gian. Việc tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch trong thai kỳ giúp mẹ bầu bảo vệ sức khỏe bản thân, đồng thời truyền kháng thể giúp bảo vệ em bé khỏi các bệnh nguy hiểm sau khi sinh.
Dưới đây là lịch tiêm vắc xin cho người lớn với các vắc xin quan trọng, cần thiết và nằm trong chương trình tiêm chủng miễn phí:
Loại vắc xin | Phòng bệnh | Số mũi tiêm |
Vắc xin Cúm | Phòng bệnh cúm mùa | 1 mũi tiêm hằng năm |
Vắc xin Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván (Tdap) | Phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván | 1 mũi nhắc lại sau mỗi 10 năm |
Vắc xin Sởi – Quai bị – Rubella (MMR) | Phòng sởi, quai bị, rubella | 1-2 mũi tùy tình trạng miễn dịch |
Vắc xin Viêm gan B | Phòng viêm gan B | 3 mũi tiêm theo lịch định sẵn |
Vắc xin Phế cầu | Phòng viêm phổi do phế cầu khuẩn | 1-2 mũi tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe |
Vắc xin HPV | Phòng ung thư cổ tử cung, sùi mào gà | 2-3 mũi tùy độ tuổi (thường dưới 26 tuổi) |
Nằm rõ lịch tiêm chủng cho người lớn này là cách tốt nhất để những người dân đặc biệt là khu vực vùng cao, dân tộc thiểu số ít cập nhật thông tin báo đài có thể hiểu hơn về lợi ích mà vacxin mang lại. Đặc biệt với loại vắc xin HPV nên khuyến cáo tiêm sớm cho trẻ em gái và phụ nữ dưới 26 tuổi nhằm phòng ngừa ung thư cổ tử cung.
Hiện nay, người dân có thể lựa chọn giữa hai hình thức: Tiêm chủng miễn phí (nằm trong chương trình tiêm chủng quốc gia) và tiêm chủng có phí (dịch vụ) để phòng tránh nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Để dễ lựa chọn hơn, mọi người có thể hiểu sơ qua như sau:
Dưới đây là bảng so sánh cụ thể:
Yếu tố so sánh | Tiêm chủng miễn phí | Tiêm chủng có phí |
Số lượng mũi tiêm | Đầy đủ các vắc xin cơ bản theo chương trình quốc gia, phòng ngừa những bệnh phổ biến như: Lao, sởi, viêm gan B, uốn ván, bạch hầu, ho gà | Có thêm lựa chọn vắc xin cao cấp hơn như vắc xin nhập khẩu, vắc xin thế hệ mới (ngừa HPV, phế cầu, viêm màng não, thủy đậu, cúm loại mới) |
Đối tượng | Trẻ em, phụ nữ mang thai, người dân có nguy cơ cao | Mọi đối tượng, bao gồm cả các nhóm có nhu cầu đặc biệt |
Chất lượng vắc xin | Vắc xin sản xuất trong nước, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho cộng đồng nhưng có thể là loại vắc xin cũ hơn | Vắc xin thường được nhập khẩu từ các nước phát triển, có thể là loại mới nhất, ít tác dụng phụ hơn, hoặc vắc xin kết hợp phòng nhiều bệnh trong một mũi tiêm |
Lịch tiêm | Theo chương trình quốc gia, cố định | Linh hoạt, có thể điều chỉnh theo nhu cầu cá nhân |
Nơi tiêm | Trạm y tế phường, bệnh viện công | Bệnh viện quốc tế, phòng khám dịch vụ |
Chi phí | Miễn phí | Tùy loại vắc xin, chi phí có thể từ trung bình đến cao |
Tiêm chủng cho trẻ luôn là điều phải được các phụ huynh ưu tiên hàng đầu nhằm bảo vệ sức khỏe và đảm bảo sự phát triển ổn định nhất cho bé. Thế nhưng các mẹ cũng nên lưu tâm việc lựa chọn địa điểm tiêm chủng thật kỹ lưỡng để mọi thứ luôn suôn sẻ và không gặp bất kỳ sự cố gì nhé.
Tiêu chí lựa chọn địa điểm tiêm vacxin
Tiêm chủng là một vấn đề quan trọng cần được ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn thì mọi người dân nên tìm hiểu kỹ về các loại bệnh và loại vacxin mà mình tiêm. Đồng thời liên hệ với bác sĩ nơi tiêm chủng để được tư vấn chi tiết, đồng thời mọi người nên trung thực khai báo tình trạng sức khỏe và nhu cầu bản thân. Dưới đây là các tiêu chí cần nắm:
Cách tìm thông tin về địa điểm tiêm vacxin
Chỉ cần dành một chút thời gian là các mẹ có thể tìm thông tin về địa điểm tiêm vắc xin qua nhiều cách: Truy cập trang web của Bộ Y tế hoặc các sở y tế địa phương, sử dụng ứng dụng Sổ sức khỏe điện tử để tìm kiếm và đặt lịch hẹn, gọi trực tiếp đến các trung tâm tiêm chủng hoặc bệnh viện gần nhất để được tư vấn chi tiết.
Các quy định mới nhất về tiêm chủng
Theo các thông tin từ Bộ Y Tế thì trong thời gian tới sẽ có thêm nhiều loại vacxin mới được thêm vào chương trình TCMR nhằm tiêm miễn phí cho trẻ em trên phạm vi toàn quốc. Đây chính là tín hiệu tích cực mà mọi người dân đều mong đợi, đặc biệt là các gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
Với mục tiêu giải quyết bài toán thiếu vacxin cũng như bổ sung thêm những dòng chất lượng để phục vụ người dân, trong chương trình tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021 – 2030 sẽ có các loại vaccine được bổ sung vào tiêm chủng mở rộng gồm: Rota (năm 2024), phế cầu (năm 2025), HPV (năm 2026) và cúm mùa (2030).