Tìm hiểu Xét nghiệm ADN huyết thống từ A -> Z

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ K Mình

Bác sĩ khoa nội tổng quát

Đặt lịch Xem hồ sơ

Cơ sở khoa học để xét nghiệm ADN huyết thống

Ở người, DNA được chứa trong nhân tế bào và nằm trên những nhiễm sắc thể. Bộ gen của con người bao gồm 23 cặp nhiễm sắc thể, trong đó có 22 cặp nhiễm sắc thể thường và 1 cặp nhiễm sắc thể giới tính. Nam giới có cặp nhiễm sắc thể giới tính XY, trong khi nữ giới có cặp XX.

Xét nghiệm nhận dạng cá thể thường sử dụng các marker DNA nằm trên nhiễm sắc thể trong nhân tế bào và trên nhiễm sắc thể Y (di truyền từ cha sang con trai). Trong khi đó, xác định giới tính được thực hiện bằng cách phân tích các marker trên nhiễm sắc thể giới tính.

Mỗi cá thể người có các tính trạng cơ thể khác nhau, do các gen (đoạn DNA) trong các cặp NST quy định. Những gen này được giữ nguyên qua các thế hệ và được truyền từ bố mẹ sang con cái theo quy luật di truyền. Con cái nhận được 23 nhiễm sắc thể từ bố và 23 nhiễm sắc thể từ mẹ, tạo thành bộ gen hoàn chỉnh của mình.

Xét nghiệm ADN có chính xác không?

Xét nghiệm ADN là một trong những phương pháp xét nghiệm có độ chính xác cao nhất hiện nay. Xét nghiệm này thường được sử dụng trong các trường hợp nhận con nuôi, thụ tinh trong ống nghiệm hoặc vì lý do cá nhân. Mục đích của xét nghiệm là xác định liệu một người đàn ông có phải là cha ruột của đứa trẻ hay không. Quá trình xét nghiệm được thực hiện bằng cách so sánh thông tin ADN của đứa trẻ với thông tin ADN của người đàn ông được cho là cha. Mỗi thông tin ADN bao gồm 16 gene marker.

Xét nghiệm huyết thống có thể được thực hiện với nhiều loại tế bào khác nhau như máu, tế bào má, mẫu mô, móng tay, chân tóc, cuống rốn, tất cả đều cho kết quả chính xác như nhau vì mọi tế bào trong cùng một cơ thể đều chứa cùng một loại ADN. Người yêu cầu xét nghiệm có thể tự lấy mẫu theo hướng dẫn của chuyên gia, có thể là mẫu nước bọt, móng tay hoặc móng chân, từ 3 đến 5 sợi tóc (không phải tóc cắt bằng kéo), cuống rốn, bàn chải đánh răng, bao cao su và nhiều vật thể khác tùy theo trường hợp.

Xét nghiệm ADN có thể được thực hiện ngay cả khi trẻ chưa sinh ra, không giới hạn về độ tuổi. Chỉ cần một lượng mẫu nhỏ như 1/4 giọt máu, một đầu tăm bông chứa tế bào trong miệng, một mẩu nhỏ cuống rốn rụng, hoặc nước ối của thai nhi 3 tháng tuổi là đủ để thực hiện xét nghiệm.

Cách lấy mẫu xét nghiệm ADN xác định huyết thống

Việc lấy mẫu xét nghiệm ADN để xác định huyết thống khá đơn giản và không gây đau đớn. Mẫu thường được lấy từ các tế bào niêm mạc miệng, máu, tóc hoặc móng tay. Dưới đây là một số cách lấy mẫu phổ biến:

Cách lấy mẫu tế bào niêm mạc miệng

Để lấy mẫu ADN bằng tăm bông, bạn cần súc miệng bằng nước ấm trong 10 giây. Đối với trẻ nhỏ, thay vì bú sữa mẹ, hãy cho trẻ uống nước hoặc súc miệng trước khi lấy mẫu. Sau đó, dùng tăm bông (không chạm vào đầu tăm bông) quẹt xoay tròn vào thành má trong khoảng 10-20 giây, nhớ nhẹ nhàng ấn đầu tăm bông vào má để thu được 1 que.

Lặp lại thao tác lấy mẫu tăm bông 4 lần, mỗi bên má 2 que, tổng cộng 4 que cho mỗi người. Sau đó, cho các que tăm bông đã lấy mẫu vào phong bì đựng mẫu được ghi sẵn tên (hoặc ký hiệu) cho từng người, hoặc gói chúng cẩn thận trong tờ giấy trắng sạch. Cuối cùng, bỏ tất cả các bao đựng mẫu vào bao thư gửi kèm và gửi đến địa chỉ xét nghiệm.

Cách lấy mẫu tóc xét nghiệm ADN

Các chuyên gia khẳng định độ chính xác của xét nghiệm ADN bằng tóc đạt 99,99% đối với những trường hợp có quan hệ huyết thống và trên 100% đối với những trường hợp không có quan hệ huyết thống.

Xét nghiệm ADN bằng tóc chỉ áp dụng cho đối tượng trên 3 tuổi và phải có chân tóc. Quá trình thu mẫu tóc thường mất nhiều thời gian hơn so với phương pháp lấy mẫu tế bào niêm mạc miệng. Để lấy mẫu tóc cho xét nghiệm ADN, bạn cần thực hiện theo các bước sau:

Hướng dẫn lấy mẫu máu xét nghiệm ADN

Lấy mẫu tóc cho xét nghiệm ADN đòi hỏi dụng cụ chuyên dụng, có thể gây đau và cần tránh truyền máu trước khi lấy mẫu.

Xét nghiệm ADN bằng mẫu cuống rốn

Để lấy mẫu cuống rốn cho xét nghiệm ADN tại nhà, bạn cần thực hiện theo các bước sau:

Xét nghiệm ADN bằng mẫu móng tay, móng chân

Để lấy mẫu móng tay, móng chân phụ vụ cho xét nghiệm ADN huyết thống, bạn cần thực hiện các bước sau:

Khi cắt móng tay để lấy mẫu ADN, cần lưu ý:

• Cắt móng tay sát với phần da của ngón tay.
• Nếu nhờ người khác cắt, hãy đảm bảo họ không tiếp xúc trực tiếp với mẫu móng tay.
• Khi lấy mẫu móng tay cho trẻ em, hãy cẩn thận để tránh làm tổn thương bé.

Xét nghiệm ADN bằng mẫu nước ối hoặc sinh thiết gai nhau

Nước ối thường không được sử dụng để lấy mẫu xét nghiệm ADN ngoại trừ các trường hợp đặc biệt. Việc chọc ối có tỷ lệ nhất định gây sảy thai và chỉ nên được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn tại bệnh viện phụ sản được cấp phép. Chọc ối sớm nhất được thực hiện vào tuần thứ 15 của thai kỳ, bác sĩ sẽ lấy 2-5ml nước ối để xét nghiệm. Tuy nhiên, phương pháp này không được khuyến khích thực hiện, trừ khi cần sàng lọc trước sinh.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm ADN

Kết quả xét nghiệm ADN được coi là rất chính xác, tuy nhiên độ chính xác này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là một số yếu tố chính ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm ADN:

Yếu tố làm sai lệch kết quả xét nghiệm ADN

Xét nghiệm ADN được xem là phương pháp có độ chính xác cao nhất hiện nay, đạt đến 99.9%. Điều này đồng nghĩa với tỷ lệ sai sót trong kết quả xét nghiệm gần như bằng 0.

Mặc dù xét nghiệm ADN có độ chính xác rất cao, nhưng vẫn có một số yếu tố tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến kết quả, dẫn đến sai sót:

Kết quả xét nghiệm ADN nói lên điều gì?

Kết quả xét nghiệm ADN sẽ đưa ra một trong hai kết luận sau:

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.