Xét nghiệm sắt huyết thanh là gì? Lợi ích, ý nghĩa kết quả và lưu ý khi thực hiện

Trang chủ > Chuyên khoa > Nội khoa > Huyết học > Xét nghiệm sắt huyết thanh là gì? Lợi ích, ý nghĩa kết quả và lưu ý khi thực hiện

Tác giả: Nguyễn Hương Ngày đăng: Tháng 4 1, 2025

Xét nghiệm sắt huyết thanh là phương pháp đo lượng sắt trong máu để kiểm tra tình trạng thừa sắt hoặc thiếu sắt. Thông qua kết quả xét nghiệm, bác sĩ có thể đánh giá tình trạng thiếu hoặc thừa sắt của bệnh nhân, đồng thời hỗ trợ chẩn đoán và điều trị các bệnh lý có thể dẫn đến thiếu máu. Vậy, xét nghiệm sắt huyết thanh là gì? Được chỉ định khi nào? 

Xét nghiệm sắt huyết thanh là gì?

Sắt là một dưỡng chất thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể, đặc biệt là sản xuất tế bào hồng cầu (RBC) khỏe mạnh. Sắt là thành phần chính của hemoglobin, protein trong RBC chịu trách nhiệm liên kết với oxy ở phổi và vận chuyển oxy đến các cơ quan khác trong cơ thể. Tình trạng thừa hoặc thiếu sắt đều có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Xét nghiệm sắt huyết thanh là một xét nghiệm máu đo lượng sắt trong huyết thanh, phần chất lỏng của máu.
Xét nghiệm sắt huyết thanh là một xét nghiệm máu đo lượng sắt trong huyết thanh, phần chất lỏng của máu.

Xét nghiệm sắt huyết thanh (iron tests) là một xét nghiệm định lượng, đo lường hàm lượng sắt có trong huyết thanh. Cần lưu ý rằng huyết thanh là phần huyết tương đã được loại bỏ các chất chống đông máu.

Lợi ích của xét nghiệm huyết thanh:

Thông qua xét nghiệm sắt huyết thanh, bác sĩ biết được nồng độ sắt trong máu của người bệnh thấp hoặc cao bất thường. Xét nghiệm thường được chỉ định khi bệnh nhân có các triệu chứng thiếu máu hoặc một xét nghiệm khác (chẳng hạn công thức máu toàn phần) cho kết quả bất thường.

Ở bệnh nhân đang điều trị thiếu máu do thiếu sắt, xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả điều trị. Bên cạnh đó, xét nghiệm này cũng được sử dụng để theo dõi nồng độ sắt huyết thanh định kỳ.

Xét nghiệm sắt huyết thanh còn được ứng dụng trong chẩn đoán và loại trừ bệnh huyết sắc tố hemochromatosis, một rối loạn di truyền chuyển hóa sắt, ở bệnh nhân xơ gan.

Xét nghiệm sắt huyết thanh cũng có thể được chỉ định để thăm dò nguyên nhân gây suy nhược hoặc theo dõi sức khỏe ở phụ nữ mang thai.

Quy trình xét nghiệm huyết thanh

Xét nghiệm sắt huyết thanh được thực hiện tương tự như các xét nghiệm máu thông thường. Kỹ thuật viên sẽ sử dụng kim tiêm nhỏ để lấy máu từ tĩnh mạch ở cánh tay hoặc bàn tay, sau đó mẫu máu được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Quá trình này an toàn, bạn có thể cảm thấy một chút đau nhẹ hoặc cảm giác như kiến chích.

Để có kết quả xét nghiệm chính xác, thời điểm lý tưởng để thực hiện là vào buổi sáng và bạn nên nhịn ăn ít nhất 12 tiếng trước khi lấy máu. Ngoài ra, cần tránh sử dụng các sản phẩm bổ sung sắt trong vòng 1-2 ngày trước xét nghiệm để không làm ảnh hưởng đến kết quả.

Nồng độ sắt huyết thanh thấp có thể do các nguyên nhân sau:

  • Chế độ ăn uống thiếu sắt;
  • Rối loạn chuyển hóa sắt;
  • Chảy máu đường tiêu hóa;
  • Kinh nguyệt ra nhiều;
  • Phụ nữ đang mang thai;
  • Ung thư;
  • Bỏng rộng;
  • Hội chứng viêm (viêm khớp dạng thấp…);
  • Nhiễm trùng;
  • Hội chứng tăng ure máu.
  • Một số yếu tố như sử dụng vitamin B12, bệnh phẩm bị vỡ hồng cầu, tăng lipid máu hoặc tình trạng viêm có thể làm ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả xét nghiệm.
  • Bên cạnh đó, một số loại thuốc cũng có thể tác động đến kết quả xét nghiệm sắt huyết thanh, gây ra sự thay đổi về nồng độ sắt (tăng hoặc giảm).

Trong giai đoạn đầu của tình trạng thiếu sắt, các kho dự trữ sắt trong cơ thể bắt đầu cạn kiệt dần. Mặc dù vẫn còn đủ sắt để sản xuất các tế bào hồng cầu, nhưng các nguồn dự trữ đang được sử dụng mà không được bổ sung thích đáng. Tại thời điểm này, mức sắt huyết thanh có thể vẫn ở mức bình thường, nhưng nồng độ ferritin sẽ bắt đầu giảm.

Khi tình trạng thiếu sắt tiếp tục diễn ra, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tăng cường sản xuất transferrin nhằm cố gắng vận chuyển và phân phối sắt hiệu quả hơn. Nồng độ sắt trong huyết thanh sẽ liên tục giảm, đồng thời các chỉ số như transferrin, TIBC (Tổng khả năng liên kết sắt) và UIBC (Khả năng liên kết sắt không bão hòa) sẽ tăng lên. Nếu tình trạng này không được điều trị, quá trình sản xuất tế bào hồng cầu sẽ bị suy giảm nghiêm trọng, cuối cùng dẫn đến tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.

Dựa trên nguyên nhân gây ra tình trạng thừa hoặc thiếu sắt, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp này có thể bao gồm bổ sung sắt, điều chỉnh chế độ ăn uống, sử dụng thuốc hoặc điều trị các bệnh lý nền có liên quan.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Đánh giá bài viết
Bài viết này có hữu ích với bạn không?

Giờ làm việc

Thứ 2 - Chủ Nhật

Thời gian: 07h00p - 18h00p

Liên Hệ

Đăng ký tư vấn ngay

Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí về sức khỏe của bạn!

Bạn chưa điền số điện thoại

DMCA.com Protection Status
*Lưu ý: kết quả điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa từng người
Gọi ngay Đặt hẹn
CHAT NGAY
Địa Chỉ Bác sĩ