Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ tuần bao nhiêu chính xác, an toàn?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ NGÔ THỊ VINH

Bác sĩ Sản khoa I Bệnh viện Đa khoa Phương Nam

Đặt lịch Xem hồ sơ

Tiểu đường thai kỳ nguy hiểm như thế nào?

Tiểu đường thai kỳ (hay đái tháo đường thai kỳ) là tình trạng lượng đường (glucose) trong máu tăng cao được chẩn đoán lần đầu tiên trong thời kỳ mang thai. Nó xảy ra ở những phụ nữ trước đó không mắc bệnh tiểu đường, chỉ xuất hiện khi mang thai và thường biến mất sau khi sinh, thường không có triệu chứng rõ ràng nhưng gây mất cân bằng chuyển hóa và nhiều biến chứng nguy hiểm cho mẹ và bé.

Tiểu đường thai kỳ gây nguy hiểm cho mẹ bầu:

Tiểu đường thai kỳ không chỉ gây nguy hiểm cho mẹ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi:

Vì vậy, việc xét nghiệm và kiểm soát tốt tiểu đường thai kỳ là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Nếu mẹ bầu có bất kỳ lo lắng nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.

Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ tuần bao nhiêu?

Để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé, việc xét nghiệm tiểu đường thai kỳ là rất quan trọng. Các chị em nên đặc biệt lưu ý đến các mốc thời gian xét nghiệm tiểu đường thai kỳ dưới đây để theo dõi và phát hiện sớm những bất thường.

Thời gian xét nghiệm tiểu đường thai kỳ cho mẹ bầu tùy theo đối tượng:

Phụ nữ từng bị tiểu đường thai kỳ nên làm xét nghiệm tiểu đường sau sinh 4-12 tuần. Xét nghiệm này dùng tiêu chuẩn chẩn đoán tiểu đường ở người lớn không mang thai để biết họ có thực sự mắc bệnh hay không.

Lưu ý: Phụ nữ có tiền sử tiểu đường thai kỳ và sau đó được phát hiện tiền đái tháo đường cần được điều trị can thiệp lối sống tích cực. Điều này bao gồm chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và duy trì cân nặng hợp lý, nhằm phòng ngừa tiến triển thành tiểu đường tuýp 2.

Phương pháp xét nghiệm chẩn đoán tiểu đường thai kỳ

Có hai phương pháp xét nghiệm chính để chẩn đoán tiểu đường thai kỳ, bao gồm:

Phương pháp 1 bước (one-step strategy)

Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống (OGTT) với 75g glucose được thực hiện cho phụ nữ mang thai từ tuần thứ 24 đến 28, những người chưa từng được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường trước đó.

Quy trình này bao gồm việc lấy mẫu máu tĩnh mạch vào ba thời điểm: lúc đói (sau khi nhịn ăn qua đêm ít nhất 8 tiếng), sau khi uống 75g glucose 1 giờ và sau khi uống 75g glucose 2 giờ. Chẩn đoán tiểu đường thai kỳ khi bất kỳ giá trị glucose huyết thoả mãn các tiêu chuẩn dưới đây:

Phương pháp 2 bước (two-step strategy)

Bước 1: Nghiệm pháp uống glucose 50g hoặc uống tải glucose 50g (GLT: glucose loading test)

Sản phụ sẽ uống 50g glucose vào thời điểm bất kỳ trong ngày (không cần nhịn đói trước đó), sau đó đo glucose huyết tương vào thời điểm 1 giờ sau khi uống. Quy trình này được thực hiện trong khoảng tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ đối với những thai phụ chưa được chẩn đoán đái tháo đường trước đó.

Nếu kết quả đo glucose huyết tương tại thời điểm 1 giờ sau khi uống đạt mức 130 mg/dL, 135 mg/dL hoặc 140 mg/dL (tương đương 7,2 mmol/L, 7,5 mmol/L hoặc 7,8 mmol/L), thai phụ cần tiếp tục thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống với liều 100g.

Bước 2: Thực hiện nghiệm pháp dung nạp 100g glucose đường uống (100-g OGTT)

Để chẩn đoán tiểu đường thai kỳ, bệnh nhân cần nhịn đói qua đêm, sau đó uống một dung dịch glucose đặc biệt (100 gam glucose hòa tan trong 250-300ml nước). Sau khi uống, nồng độ glucose trong máu sẽ được đo tại các thời điểm: lúc đói, 1 giờ, 2 giờ và 3 giờ.

Nếu kết quả xét nghiệm có nhiều hơn một kết quả vượt quá ngưỡng cho phép thì có thể chẩn đoán bị tiểu đường thai kỳ:

	Tiêu chí chẩn đoán của Carpenter/ Coustan	Tiêu chí chẩn đoán theo National Diabetes Data Group
Đường huyết lúc đói	95 mg/dL (5,3 mmol/L)	105 mg/dL (5,8 mmol/L)
Sau 1 giờ	180 mg/dL (10,0 mmol/L)	190 mg/dL (10,6 mmol/L)
Sau 2 giờ	155 mg/dL (8,6 mmol/L)	165 mg/dL (9,2 mmol/L)
Sau 3 giờ	140 mg /dL (7,8 mmol/L)	145 mg/dL (8,0 mmol/L)

Kết quả xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

Theo các tiêu chuẩn chẩn đoán hiện hành, kết quả xét nghiệm đường huyết được coi là bình thường khi đường huyết lúc đói ≤ 92 mg/dL (5,1 mmol/L), sau nghiệm pháp 1 giờ ≤ 180 mg/dL (10 mmol/L) và sau 2 giờ ≤ 153 mg/dL (8,5 mmol/L).

Đái tháo đường thai kỳ được chẩn đoán khi có ít nhất một mẫu máu bằng hoặc cao hơn giới hạn trên đã được quy định. Đặc biệt, nếu đường máu lúc đói ≥ 126 mg/dL (7 mmol/L) hoặc đường máu ở bất kỳ thời điểm nào ≥ 200 mg/dL (11,1 mmol/L), thai phụ sẽ được chẩn đoán xác định mắc đái tháo đường thai kỳ.

Khi thai phụ được chẩn đoán mắc đái tháo đường thai kỳ, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên cụ thể và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Phác đồ này thường bao gồm chế độ dinh dưỡng phù hợp, tăng cường hoạt động thể chất, theo dõi đường huyết tại nhà.

Thai phụ cần làm gì để hạn chế tiểu đường thai kỳ?

Việc phòng ngừa hoàn toàn tiểu đường thai kỳ là không thể đảm bảo 100%, vì một số yếu tố nguy cơ như tuổi tác, tiền sử gia đình, chủng tộc… là không thể thay đổi. Tuy nhiên, thai phụ hoàn toàn có thể thực hiện nhiều biện pháp để giảm đáng kể nguy cơ mắc phải hoặc kiểm soát tốt hơn nếu đã mắc bệnh.

Để phòng tránh hiệu quả bệnh tiểu đường thai kỳ, mẹ bầu cần kết hợp hai yếu tố quan trọng là duy trì lối sống năng động thông qua việc tập thể dục và vận động thường xuyên, đồng thời áp dụng một chế độ ăn uống lành mạnh.

• Thực đơn nên giàu chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, trái cây và protein nạc, trong khi cần hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo, đường tinh luyện và carb tinh chế. Nên chia nhỏ bữa ăn thành 3 bữa chính và 2-3 bữa phụ nhỏ trong ngày để giữ đường huyết ổn định, tránh để bụng quá đói hoặc ăn quá no một lúc. Lưu ý không nên bỏ bữa sáng và uống đủ nước.
• Nên vận động thường xuyên và phù hợp giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, kiểm soát đường huyết và cân nặng. Cố gắng vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, với các bài tập nhẹ nhàng, an toàn cho bà bầu như đi bộ nhanh, bơi lội, yoga bầu…

Bên cạnh đó, mẹ bầu nên thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ tại các bệnh viện, phòng khám uy tín, có tên tuổi. Những cơ sở y tế này thường có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, đảm bảo quy trình xét nghiệm được thực hiện đúng chuẩn.

Khuyến cáo y khoa: Các bài viết của Phòng khám Đa khoa Phương Nam chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.