Những Loại Xét Nghiệm Chức Năng Thận Hiệu Quả Và Phổ Biến

Xét nghiệm sinh hóa máu đánh giá chức năng thận

Kiểm tra thận cần làm xét nghiệm gì? Dưới đây là các xét nghiệm chức năng thận sinh hóa máu bạn có thể cần thực hiện theo chỉ định của bác sĩ: 

Xét nghiệm chức năng thận – Ure máu

Ure là một dạng sản phẩm thoái hóa của Protein, trước khi thải ra ngoài với nước tiểu nó sẽ được lọc ở cầu thận. Việc xét nghiệm chỉ số này giúp bác sĩ đánh giá chức năng thận và theo dõi những bệnh lý liên quan.

Nếu chức năng thận bình thường, chỉ số Ure trong máu sẽ dao động từ 2,5 – 7,5 mmol/l. Trường hợp chỉ số này gia tăng bất thường thì có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh viêm cầu thận, sỏi thận, viêm ống thận, sỏi niệu đạo, suy tim sung huyết, mất nước do sốt cao, tiêu chảy,… Lượng Ure trong máu sẽ giảm vì một số nguyên nhân như truyền nhiều dịch, ăn ít Protein, chức năng gan suy yếu,…

Xét nghiệm chức năng thận – Creatinin huyết thanh

Creatinin là sản phẩm thoái hóa của Creatine trong các cơ, được đào thải ở thận. Chỉ số Creatinin trong máu giúp bác sĩ đánh giá chức năng thận. Ở nữ giới, Creatinin bình thường là 0,5 – 1,1 mg/dl. Với nam giới là 0,6 – 1,2 mg/dl. 

Nếu nồng độ Creatinin trong máu gia tăng bất thường thì có thể là dấu hiệu cho thấy chức năng thận đang bị rối loạn. Nguyên nhân là do chức năng thận bị suy giảm, khiến khả năng lọc Creatinin kém đi. Từ đó làm nồng độ Creatinin tăng cao hơn. Chỉ số Creatinin càng cao chứng tỏ mức độ suy thận càng nặng:

• Suy thận cấp độ 1: Creatinin dưới 130 mmol/l.
• Suy thận cấp độ 2: Creatinin dao động từ 130 – 299 mmol/l.
• Suy thận cấp độ 3a: Creatinin dao động từ 300 – 499 mmol/l.
• Suy thận cấp độ 3b: Creatinin dao động từ 500 – 899 mmol/l.
• Suy thận cấp độ 4: Creatinin trên 900 mmol/l.

Chỉ số Creatinin trong máu sẽ phụ thuộc vào khối lượng cơ, giới tính, độ tuổi, hoạt động thể lực,… Bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân thực hiện xét nghiệm Cystatin C máu nếu nghi ngờ kết quả xét nghiệm Creatinin không chính xác.

Điện giải đồ

Kết quả kiểm tra chức năng thận suy giảm cũng là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng mất cân bằng các chất điện giải, cụ thể gồm có:

• Sodium (Natri): Natri trong máu bình thường dao động khoảng 135 – 145 mmol/l. Với bệnh nhân bị suy thận, nồng độ Natri giảm do mất qua da, thận, đường tiêu hóa hoặc thừa nước. 
• Potassium (Kali): Kali trong máu bình thường dao động khoảng 3,5 – 4,5 mmol/l. Người bệnh suy thận cũng bị tăng Kali trong máu. Nguyên nhân là do thận đào thải kém đi. 
• Canxi máu: Canxi trong máu dao động từ 2,2 – 2,6 mmol/l ở người khỏe mạnh. Bệnh nhân suy thận sẽ bị giảm Canxi máu và tăng Phosphate. 

Xét nghiệm rối loạn cân bằng kiềm toan

Hình thức kiểm tra chức năng thận này thường được bác sĩ chỉ định cho đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh. Với người bình thường, pH máu từ 7,37 – 7,43 là mức tối ưu nhất cho hoạt động của các Protein co cơ, men tế bào và yếu tố đông máu. Ở người bị suy giảm chức năng thận, nồng độ Axit trong máu và các cơ quan sẽ gia tăng do Axit chuyển hóa giảm.  

Xét nghiệm chức năng thận – Axid Uric trong máu

Xét nghiệm này được thực hiện để đánh giá chức năng thận và chẩn đoán bệnh Gout. Nồng độ Axit Uric trong máu bình thường là 180 – 420 mmol/l (nam giới) và 150 – 360 mmol/l (nữ giới). Chỉ số này sẽ tăng cao với người bị bệnh thận, vảy nến, Gout.

Một số xét nghiệm chức năng thận khác

Dưới đây là một số xét nghiệm chức năng thận được thực hiện qua nước tiểu:

• Albumin huyết thanh: Chỉ số này ở mức bình thường là 35 – 50 g/l, chiếm khoảng 50 – 60% Protein toàn phần. Albumin huyết thanh sẽ giảm mạnh ở người mắc bệnh cầu thận cấp.
• Protein toàn phần huyết tương: Chỉ số này giúp bác sĩ đánh giá chức năng lọc của cầu thận. Định mức bình thường là 60 – 80 g/l. Protein toàn phần sẽ bị suy giảm ở người mắc bệnh thận. 
• Tổng phân tích tế bào máu: Bệnh nhân suy thận mạn tính có thể bị giảm lượng hồng cầu.

Xét nghiệm nước tiểu đánh giá chức năng thận

Các xét nghiệm đánh giá chức năng thận qua nước tiểu gồm có:

Tổng phân tích nước tiểu

Nước tiểu bình thường có tỷ trọng là 1,01 – 1,020. Nhưng ở bệnh nhân suy giảm chức năng thận, nước tiểu sẽ bị giảm độ cô đặc, thế nên tỷ trọng cũng thấp hơn. Bác sĩ thường chỉ định cho người nghi ngờ mắc bệnh thận thực hiện loại xét nghiệm này. Bên cạnh đó, Protein trong nước tiểu cũng hỗ trợ bác sĩ đánh giá và chỉ định người bệnh làm xét nghiệm đạm niệu 24 giờ. 

Xét nghiệm định lượng đạm niệu 24h

Protein trong nước tiểu là 0 – 0,2 gam/l/24h ở người khỏe mạnh. Đạm niệu thường tăng lên 0,3 gam/l/24h ở bệnh nhân bị suy thận, tổn thương cầu thận, viêm cầu thận cấp, Lupus ban đỏ, đái tháo đường, tăng huyết áp,… 

Chẩn đoán hình ảnh

Chẩn đoán hình ảnh thường được bác sĩ chỉ định thực hiện kết hợp với xét nghiệm nước tiểu và sinh hóa để đánh giá một cách toàn diện chức năng thận cũng như hoạt động của cơ quan này. 

Siêu âm bụng

Siêu âm giúp bác sĩ phát hiện ra tình trạng ứ nước ở thận do bị tắc nghẽn niệu quản. Tình trạng thận ứ nước 2 bên có thể dẫn đến bệnh suy thận cấp hoặc mạn tính. Siêu âm thấy thận có nhiều nang, nhỏ, thay đổi cấu trúc, mất phân biệt vỏ tủy,… gợi ý nguy cơ mắc bệnh thận mạn tính. Kỹ thuật siêu âm hiện đại có thể phát hiện sỏi thận hoặc khối u. 

Chụp CT Scan

Đây là phương pháp thăm dò hình ảnh bằng tia X. Qua đó phản ánh rõ hình ảnh của toàn bộ hệ tiết niệu. Bác sĩ thường chỉ định cho đối tượng nghi bị suy thận do tắc nghẽn đường tiết niệu thực hiện chụp CT Scan. Nếu muốn dựng toàn bộ hình ảnh đường tiết niệu, bác sĩ sẽ áp dụng kỹ thuật CT Scan có tiêm thuốc cản quang với máy chụp đa lát cắt. 

Xạ hình thận bằng đồng vị phóng xạ

Đây là phương pháp duy nhất giúp đánh giá chức năng thận từng bên. Bác sĩ có thể nhìn rõ khả năng tham gia, chức năng lọc của từng thận và phần trăm tưới máu,… Kỹ thuật này giúp đánh giá mức độ tắc nghẽn niệu quản 2 bên rất hiệu quả. 

Chi phí xét nghiệm chức năng thận

Chi phí xét nghiệm suy thận, đánh giá chức năng thận sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố như:

• Tình trạng bệnh lý: Tùy vào tiền sử bệnh lý, triệu chứng,… bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn phải thực hiện những loại xét nghiệm nào. Do đó, chi phí xét nghiệm của mỗi người sẽ khác nhau.
• Kết quả chẩn đoán: Bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm cơ bản trước khi nghi ngờ bị suy giảm chức năng thận. Nhưng nếu tình trạng bệnh nguy cấp, xét nghiệm thông thường không đưa ra kết quả chính xác sẽ cần làm nhiều xét nghiệm bổ sung khác. Lúc này, chi phí sẽ phát sinh.
• Cơ sở y tế: Tùy vào trình độ của bác sĩ, trang thiết bị, máy móc,… chi phí ở các cơ sở y tế sẽ có sự chênh lệch.

Chi phí xét nghiệm chức năng thận cơ bản sẽ dao động ở mức 40.000 – 50.000 đồng. Những xét nghiệm chi tiết và khó hơn sẽ có mức giá cao hơn. Bạn nên trao đổi trực tiếp với nhân viên y tế để được tư vấn cụ thể. 

Chỉ định các xét nghiệm chức năng thận

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm: Thực hiện một số xét nghiệm đơn giản có tính định hướng như sinh hóa máu, công thức máu, tổng phân tích nước tiểu và siêu âm bụng. 
• Gia đình có tiền căn mắc bệnh di truyền về thận hoặc người thân bị suy thận: Cần xét nghiệm công thức máu, sinh hóa máu, tổng phân tích nước tiểu, siêu âm bụng và những loại xét nghiệm chuyên biệt về di truyền. 
• Khi xuất hiện biểu hiện của bệnh suy thận: Nên thực hiện xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu, sinh hóa máu, công thức máu và siêu âm bụng. Bạn sẽ cần làm thêm các xét nghiệm hình ảnh nếu bác sĩ phát hiện ra nguyên nhân gây tắc nghẽn hệ niệu. Trường hợp không tìm thấy tắc nghẽn thì có thể áp dụng phương pháp sinh thiết thận.
• Có tiền căn phẫu thuật, can thiệp thủ thuật trên đường tiết niệu hoặc tại những cơ quan vùng bụng: Nên làm xét nghiệm công thức máu, sinh hóa máu, tổng phân tích nước tiểu và siêu âm bụng. Bạn cần thực hiện thêm các xét nghiệm hình ảnh khi có dấu hiệu tắc nghẽn hệ niệu.