Biến Chứng Của Bệnh Quai Bị Nguy Hiểm Như Thế Nào?

Bác sĩ tư vấn Y khoa

Bác sĩ K Mình

Bác sĩ khoa nội tổng quát

Đặt lịch Xem hồ sơ

Bệnh quai bị là gì?

Trước khi tìm hiểu về biến chứng của bệnh quai bị, chúng ta cần biết bệnh quai bị là gì? Ở nhiều quốc gia trên thế giới, quai bị là căn bệnh truyền nhiễm cấp tính phổ biến. Tỷ lệ mắc bệnh cao ở nơi có khí hậu lạnh, điều kiện sống kém, vùng dân cư đông đúc. Quai bị còn được gọi là bệnh viêm tuyến mang tai dịch tể, lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi người bị bệnh hắt hơi, nói chuyện, ho, khạc nhổ, …

Khi mắc bệnh quai bị, người bị sẽ có một số triệu chứng cụ thể như sốt cao đột ngột, chán ăn, đau đầu, mệt mỏi, đau mỏi và nhức toàn thân, đặt biệt ở nam giới có thể đau bìu và sưng tinh hoàn. Một dấu hiệu đặc trưng là sau khi sốt 2 – 3 ngày thì tuyến nước bọt sẽ đau nhức, một hoặc 2 bên quai hàm sưng to đến mức khiến khuôn mặt biến dạng.

Bệnh quai bị tại Việt Nam xuất hiện quanh năm, nhưng chủ yếu là vào mùa thu đông ở các tỉnh Tây Nguyên và miền Bắc, với tỷ lệ nhiễm bệnh khoảng 10 – 40 ca trên 100.000 dân. Trong vòng 10 năm trở lại đây, tỷ lệ mắc bệnh quai bị gần như không giảm, dù đã có vacxin. Do việc chủng ngừa chưa được phổ cập một cách rộng rãi. Mặc dù bệnh quai bị có tỷ lệ tử vong thấp, nhưng dễ gây ra biến chứng nặng nề nếu bệnh nhân chủ quan và chậm trễ trong quá trình chữa trị. Vậy biến chứng của bệnh quai bị là gì?

Biến chứng của bệnh quai bị

Nếu không được chữa trị kịp thời, đúng cách, bạn có thể đối mặt với những biến chứng của bệnh quai bị vô cùng nguy hiểm, cụ thể là:

Viêm buồng trứng do quai bị

Đây là biến chứng của bệnh quai bị ở nữ giới, chiếm tỷ lệ khoảng 7%. Những dấu hiệu xuất hiện ở người bệnh là ra nhiều khí hư bất thường, biến đổi về màu sắc, có mùi hôi, sốt, đau từng cơn một bên hố chậu hoặc đau bụng âm ỉ. Nếu bệnh nhân điều trị chậm trễ và không đúng cách, chứng viêm buồng trứng do quai bị có khả năng tiến triển thành dính buồng trứng, viêm buồng trứng mãn tính, u nang ống dẫn trứng, mưng mủ buồng trứng, u nang buồng trứng, tắc vòi trứng làm suy giảm chất lượng trứng, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nữ giới.

Viêm tinh hoàn do quai bị

Trẻ em, thanh thiếu niên và người trưởng thành đều có thể mắc phải. Tinh hoàn sẽ sưng to hơn bình thường gấp 2 – 3 lần, mào tinh dày bất thường, đau vùng bìu, sốt cao và mệt mỏi khi bệnh nhân gặp biến chứng viêm tinh hoàn quai bị.

Bệnh quai bị gây vô sinh? Có đến 30% bệnh nhân bị teo tinh hoàn, khiến chất lượng và số lượng lớn tinh trùng chịu ảnh hưởng, làm gia tăng nguy cơ vô sinh sau khi gặp biến chứng viêm tinh hoàn quai bị.

Biến chứng viêm tinh hoàn thường gặp với đối tượng nam giới có độ tuổi sau dậy thì và tỷ lệ này lên đến 20% – 35%. Khi bị viêm tinh hoàn, bệnh nhân sẽ gặp phải một số triệu chứng cụ thể như tinh hoàn bị sưng to, đau và mào tinh căng lên. Sau đó, sẽ bị sốt và viêm từ 3 đến 7 ngày. Sau giai đoạn sốt, khoảng 1/2 trường hợp tinh hoàn teo dần và có thể dẫn đến tình trạng giảm số lượng tinh trùng. Quá trình teo tinh hoàn sẽ diễn ra từ từ 1 đến 6 tháng sau khi bị viêm cấp tính, tùy theo cơ địa của mỗi người có 2 trường hợp xảy ra:

• Quá trình sinh tinh sẽ giảm dần và sau đó là mất hẳn.
• Được chữa khỏi và không bị vô sinh. Do như đã trình bày chỉ có khoảng 50% trường hợp tinh hoàn teo dần dẫn đến giảm tinh trùng, còn 50% còn lại tinh hoàn vẫn có thể sinh tinh và trở về trạng thái bình thường.

*Lưu ý: Những bệnh nhân bị viêm cả 2 bên tinh hoàn sẽ dẫn đến bị vô sinh hoàn toàn, tỷ lệ này chiếm 15% nam giới mắc bệnh quai bị

Viêm não

Virus quai bị có khả năng tấn công vào hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống) sau khi xâm nhập vào cơ thể, khiến nguy cơ viêm não, viêm màng não gia tăng. Dù người lớn là đối tượng thường gặp biến chứng hệ thần kinh trung ương từ quai bị, tuy nhiên trong một số trường hợp trẻ nhỏ cũng có thể chịu ảnh hưởng. Triệu chứng điển hình là đầu to do não úng thủy, rối loạn thị giác, tri giác, co giật, bứt rứt, nhức đầu, khó chịu,…

Điếc tai vĩnh viễn

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, điếc tai là biến chứng của quai bị rất hiếm gặp, với tỷ lệ rơi vào khoảng 2/10.000 ca bệnh. Ở giai đoạn khởi phát bệnh, điếc tai thường xảy ra do virus quai bị làm tổn thương ốc tai.

Thông thường, điếc tai do quai bị sẽ không thể hồi phục, nên chất lượng cuộc sống sau này sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. Bác sĩ chỉ cấy ghép ốc tai để cải thiện thính lực cho người bệnh, mà không có biện pháp hữu hiệu nào điều trị và ngăn ngừa biến chứng này. Thế nhưng, thực hiện phương pháp trên rất tốn kém và khó khăn. Triệu chứng thường gặp là ù tai, sau đó sẽ dẫn đến suy giảm sức nghe.

Biến chứng khác

Bên cạnh các biến chứng của bệnh quai bị vừa kể, người bệnh còn có thể đối mặt với tình trạng viêm đường hô hấp, viêm tuyến giáp, viêm cơ tim, viêm tụy,… Đặc biệt, tỷ lệ sảy thai là rất cao nếu mẹ bầu mắc quai bị trong vòng 12 – 16 tuần đầu tiên của thai kỳ.

Trên đây là những biến chứng của bệnh quai bị vô cùng nguy hiểm. Do đó, tất cả mọi người cần lưu ý một số vấn đề để tránh biến chứng nếu chẳng may mắc quai bị. Hãy cùng tìm hiểu nhé!

Lưu ý để tránh biến chứng khi mắc bệnh quai bị

• Nên cách ly và nghỉ ngơi tại giường.
• Tăng cường uống nước, nhưng không nên dùng nước ép trái cây có vị chua (trong thành phần chứa Axit). Vì các tuyến mang tai sẽ bị kích thích, tạo nhiều nước bọt và gây đau đớn nhiều hơn.
• Tránh dùng thức ăn chứa thành phần nếp như bánh chưng, xôi,… vì vùng hàm có thể bị sưng to hơn.
• Hạn chế nhai nhiều và chọn thức ăn dễ nuốt, mềm, dạng lỏng.
• Để tránh làm vùng quai bị sưng to và trở nặng hơn, bạn cần kiêng gió, nước lạnh cũng như nên vệ sinh răng miệng sạch sẽ.
• Nhằm nâng cao khả năng miễn dịch, có thể bổ sung thêm Vitamin C.
• Nếu xuất hiện triệu chứng sốt cao > 38,5 độ C, giấc ngủ và quá trình ăn uống bị ảnh hưởng vì đau nhiều, bạn có thể sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau chứa thành phầm Paracetamol.
• Nên thông báo với bác sĩ nếu các triệu chứng không thuyên giảm, ngày một nặng hơn.

Trên đây là những lưu ý để tránh biến chứng của bệnh quai bị khi mắc phải. Mong rằng đã mang đến cho bạn thông tin hữu ích.